Styczeń

   1 stycznia:  

W miasteczku Jarosław woj. rzeszowskie Ukraińcy zamordowali Dymitra Papaszę, pracownika gminy wiejskiej w Jarosławiu.

   2 stycznia:

We wsi Kniażyce pow. Przemyśl: „2 stycznia w Kniażycach banderowcy, ubrani w mundury WP, uprowadzili Bazylego Kircię, którego następnie zamordowali. Bazyli Kircio (błędnie Kirtio), s. Michała i Józefy, l. 51, grekokatolik, Polak zamieszkały w Kniażycach, pow. przemyski. Podejrzany o współpracę z WP. Uprowadzony 2 I 1947 r. z domu w Kniażycach przez bojówkę SB-OUN, I Rejonu Nadrejonu „Chołodny Jar”, ubraną w mundury WP. Po przesłuchaniu został zlikwidowany przez banderowców.

Czytaj więcej...

Duża, licząca ponad 450 gospodarstw wieś na Podolu - Burakówka, powiat zaleszczycki  w województwie tarnopolskim. Jest bardzo mroźny poranek, właściwie jeszcze noc, wokoło ciemno, sobota 10 lutego 1940 roku parę minut po godzinie 6,00. Ciszę nocną przerywa silny łomot i kopanie w drzwi chałupy. Momentalnie wszystkich domowników postawiło na równe nogi, ojciec pyta - kto tam ? Откройте дверь! Weszli do środka.

 Wywózka – SYBERIA !

Nazwa wsi Burakówka powstała zapewne od borów rosnących niegdyś w pobliżu osady. Lasy łączyły się bezpośrednio z pobliskim Jazłowcem. Za datę założenia osady przyjmuje się rok 1666. Pierwszymi osiedleńcami w Burakówce prawdopodobnie byli Ormianie, którzy wypierani przez mongolskie hordy, wędrowali na Zachód i osiedlali się na polskiej ziemi. Nowa ojczyzna zapewniała im pokój i swobodę egzystencji. Ormianie wnieśli w polską kulturę wiele wartości w różnych dziedzinach. Z ich nacji wywodzą się liczni wybitni politycy, uczeni, artyści i żołnierze – od pól Grunwaldu, przez Warnę, Chocim, Kamieniec Podolski, Lwów, Jazłowiec i Wiedeń – zwycięstwo Jana III Sobieskiego wspomagało pięć tysięcy Ormian. Również podczas dwóch wojen światowych nie brakło ich po polskiej stronie.

Czytaj więcej...

Prawie dwumiesięczny postój w Ossie wcale nie był nudny. Cały czas było szkolenie, przychodził kapral od „Jastrzębia”, były zajęcia na ujeżdżalni. Chciał z nas zrobić kawalerzystów, więc kręciliśmy wolty w galopie, zeskakiwaliśmy z ko­ni db walki pieszej, skakaliśmy przez przeszkody. Było wiele uciechy, bo były to chłopskie konie, które nie chciały skakać - to my przeskakiwaliśmy przez prze­szkodę, a koń zostawał przed przeszkodą.

Pamiętam zdarzenie, które wtedy wydało nam się bardzo zabawne. Wpadli­śmy na pomysł, aby poświęcić zdobyte działo. Chłopcy poszli do cerkwi i ubrali się w szaty popa, a żołnierz od „Jastrzębia” jechał przebrany za Kozaka na białym koniu i machał szablą. Przez okno w sztabie wyglądał por. „Strzemieńczyk” i jak się zorientował, co my robimy, wyskoczył z kijem bardzo zdenerwowany. „Ko­zak” pogalopował do „Jastrzębia”, a my schowaliśmy się za stodołą. Por. „Strze­mieńczyk” był człowiekiem głęboko wierzącym, zawołał nas i mówił, że nie wolno naśmiewać się z religii. Kazał zanieść do cerkwi te szaty, a działo zapchać do sto­doły. Nie udało się nam poświęcenie działa, ale wszystko skończyło się dobrze.

Czytaj więcej...

/ Zygmunt Mineyko w czasie pobytu w Warszawie w 1923 r., fot. zbiory Andrzeja Nowickiego

Powiat oszmiański za czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów był największym z powiatów w województwie wileńskim. To właśnie na jego terenie – w Krewie – zawarto układ, który dał początek unii polsko-litewskiej. Stąd wywodzi się królewska dynastia Jagiellonów. Tu urodziło się wielu wybitnych artystów, kapłanów i obrońców Ojczyzny.

W cyklu wspomnień przedstawię osoby i rodziny związane z przedwojenną historyczną „Oszmiańszczyzną”. Niekiedy będą to wątki nieznane, innym razem odświeżone, ale wzbogacone o nowe materiały z archiwów lub zbiorów prywatnych. Znacznej części nigdy nie publikowano. Kolejne artykuły pojawiać się będą w dwumiesięcznych odstępach.

Stary ród Mineyków to kolejna zasłużona rodzina z Oszmiańszczyzny, której historię należy przypomnieć. Najsłynniejszym jej przedstawicielem niewątpliwie był bohater Polski i Grecji Zygmunt Mineyko, dowódca powstania styczniowego na powiat oszmiański, późniejszy dziadek i pradziadek premierów Grecji Andreasa i Jorgosa Papandreu. Jego życiorys to gotowy materiał na scenariusz filmowy. Nie szczędziły jednak sił ojczyźnie następne pokolenia walczące we wrześniu 1939 roku oraz w brygadach partyzanckich na Wileńszczyźnie.

Czytaj więcej...