/ Ppor. Józef Moszczyński w Serchowie na ćwiczeniach

Odkrywamy blaski, cienie i tragedie związane z pracą leśników na Wołyniu w okresie międzywojennym Józefa Moszczyńskiego – administratora majątku Serchów w powiecie sarneńskim, po latach wspomina syn.

Był 16 wrzesień 1939 roku. Zapadł już zmrok w serchowskim lesie. Noc zdawała się chłodniejsza, a las ciemniejszy niż zwykle o tej porze roku. Nagle ciszę domową przerwało głośne pukanie w okno. Zdziwiony podszedłem. Z mroku odezwał się nieznajomy głos: „Jutro nie możesz tu być,  uchodź natychmiast, bo jutro nie będziesz żył, .uchodź”. Trzask  łamanych gałązek zdradził, że nieznana postać szybko się oddaliła. Stałem jak sparaliżowany.

Tak  wspominał mój ojciec swoje ostatnie chwile w  majątku leśnym Serchów. Zanim dokończę tę dramatyczną historię spróbujmy odnaleźć na mapie małą puszczańską osadę Serchów.

Czytaj więcej

/ Rożyszcze 1938, rodzeństwa - Stanisław i Bogumiła Prorok oraz Janina i Michał Tymorek

Na początku lat trzydziestych panował straszny głód, nie tylko na dalekiej, stepowej Ukrainie, my też biedowaliśmy. Osobie dorosłej bardzo trudno było znaleźć pracę. Aby przeżyć czepiano się każdej pracy. Bez względu na zarobki, czy też uciążliwości, aby tylko zdobyć parę groszy na chleb. Brat Antoni był przy wojsku, Stanisław wobec braku innego zajęcia najczęściej pasł krowy, ale z Kazimierzem wykorzystali okazję i zatrudnili się przy budowie drogi Łuck – Kowel. Wyjeżdżali do pracy na cały tydzień,  w domu byli tylko w niedzielę, bo jak nakazuję przykazanie boskie – dzień święty święcić. Wracali późno w sobotni wieczór przywożąc za zarobione tam pieniądze różne produkty spożywcze, abyśmy mieli co jeść przez cały następny tydzień. Pamiętam, razu pewnego przywieźli 6 bochenków chleba. Mama nie czekając aż ktoś spróbuje chleba skubnąć, zamknęła go w kufrze, nosząc cały czas przy sobie ciężki żelazny klucz. Wyciągnęła jeden z nich dopiero wtedy, gdy wszyscy zasiedli do wspólnej wieczerzy. Chleb był świętością w naszym domu.

Czytaj więcej

We wsi Huta – Poręby pow. Brzozów upowcy wymordowali nie ustaloną liczbę Polaków: „Był pierwszy dzień stycznia 1946 r. W środku nocy usłyszała gwałtowne ujadanie psów, później ich wycie i nieludzkie krzyki mordowanych ludzi. - Zosiu, gdzie jesteś? Zosiu!!! - usłyszała wołanie matki. Mama złapała pod rękę niewidomego dziadka i czteroletnią córeczkę siostry. I tak jak stali, wyskoczyli w czwórkę za chałupę i uciekli w pola, w mrok nocy. Buchał ogień i gryzący dym, słychać było strzały i jęki konających ludzi, zawodzenie kobiet. Nie pamięta, jak długo uciekali. Pędzili co tchu, przez las. Byle dalej od wsi, byle szybciej. Nie czuli zmęczenia, strach dodawał im sił. Matka dziękowała Panu Bogu za ocalenie i za to, że jej drugiej córki nie było w domu. Była „na służbie” w odległej wsi i to ją uratowało. Mała siostrzenica nie zobaczyła już swojej mamy ani ojca. Matkę zamordowali Ukraińcy.

Czytaj więcej

/ Z wycieczki prasowej na Huculszczyznę

Jak owi turyści amerykańscy, przebiegający w szalonem tempie wspaniałe sale Luwru, dumni z „obejrzenia” tylu dzieł sztuki w rekordowym czasie, nie mogący później w olśnionych mózgach odnaleźć ani jednego trwałego wspomnienia z chaosu kształtów i barw, tak dziennikarze obładowani potężnym bagażem wrażeń z trzech dni błyskawicznego pobytu na Huculszczyźnie, szukają całkujących określeń i charakterystyk, mając przed oczami wir piękności tamtejszego człowieka, pejzażu, obyczaju. Oczywiście napróżno. Dopiero kiedy się cały wysiłek wspomnienia skieruje na wyszukanie dominanty, przewodniego tonu rzeczy widzianych i słyszanych, wtedy dopiero układa się ów rozkoszny chaos wzdłuż pewnej linji.

Czytaj więcej