poniedziałek, 26 lipiec 2021 12:59
Aleksander Szumański
Kategoria: Barwy Kresów
Odsłony: 44

CZY TYLKO WE LWOWIE? FOTOGRAFIE POLSKIE

Jerzy Janicki żalił się w swoich słynnych „Krakidałach”, iż bałak umiera, a szmonces już nie żyje. Z Jerzym Janickim„ Lwowskie Spotkania” przeprowadziły na ten temat długą rozmowę tytułując ją „Krakidały”, w której redaktor naczelna Bożena Rafalska pocieszała jak mogła rozżalonego autora „Polskich dróg”. W tym miejscu należy przypomnieć czym jest bałak, a czym szmonces.

Bałak to gwara lwowska – gwara regionalna języka polskiego używana przez mieszkańców Lwowa. Współcześnie często mylona z tzw. bałakiem lwowskich batiarów, czyli gwarą uliczną, bardzo jednak do niej zbliżoną.

Gwara lwowska powstała w połowie XIX wieku, kiedy polski substrat językowy został wzbogacony licznymi zapożyczeniami (głównie leksykalnymi) z języka niemieckiego, jidysz, ukraińskiego i czeskiego. Wyraźny jest bliski związek z innymi gwarami Małopolski, zwłaszcza z gwarą krakowską. Dość wyraźne są także ślady mowy dziecięcej i zwykłych przekręceń słów obcych.

Czytaj więcej

czwartek, 22 lipiec 2021 07:58
Andrzej Łukawski
Kategoria: Barwy Kresów
Odsłony: 115

Muzyka w Barwy Kresów wpisana - Niewiadomski

Stanisław Niewiadomski - „dusza Kresów”, polski kompozytor, dyrygent, krytyk muzyczny, pedagog (ur. 4 listopada 1859 w Soposzynie, zm. 15 sierpnia 1936 we Lwowie) w swojej pracy podkreślał swoje związki z kresami.
Na nagraniach słychać muzyczne motywy mazurka, kujawiaka, krakowiaka czy dumki rodem z Kresów, a wykonawcy jego utworów też podkreślają swoje związki z kresową ziemią.

Gry na fortepianie uczył się u Karola Mikulego który z kolei był ucznia Chopina, a lekcji kontrapunktu udzielał mu Paderewski.

Z upływem czasu sam został wykładowcą w konserwatoriach, pisał do gazet, był chórmistrzem, znanym popularyzatorem muzyki, autorem kilku książek o Chopinie i Moniuszce, dyrektorem lwowskiej Opery oraz organizatorem wielu imprez muzycznych i oczywiście kompozytorem.
W swoim dorobku posiada wiele pieśni, które cieszyły się w tamtych czasach ogromną popularnością. Wszystkie charakteryzowała obecność przede wszystkim pięknych, łatwo zapadających w pamięć tematów muzycznych, a także duża ekspresja i uczuciowość, często w odcieniach lirycznych, melancholijnych, ale także dramatycznych. Warstwę wokalną pieśni idealnie dopełnia akompaniament fortepianu - niezwykle barwny, różnorodny i stanowiący doskonałą ilustrację dla wyśpiewywanych tekstów-opowieści.

Czytaj więcej

czwartek, 24 czerwiec 2021 07:36
Opracował Andrzej Łukawski
Kategoria: Barwy Kresów
Odsłony: 164

Muzyka w Barwy Kresów wpisana - Ogiński

/ François-Xavier Fabre, Portret Michała Kleofasa Ogińskiego

Nie tylko oko widzi w całej okazałości Barwy Kresów ale i muzyka pozwala widzieć „oczami wyobraźni” to co usłyszy ucho. Wystarczy odrobina skupienia się na słuchanej barwie, dynamice i tempie muzyki zwanym metrum by wyobrazić malowane nutkami obrazy.

Bez wątpienia najbardziej znanym na świecie polskim kompozytorem jest Fryderyk Chopin, autor miniatur, sonat i koncertów fortepianowych, których znaczenie wykracza poza ramy romantycznej stylistyki.

Charakterystycznym elementami dla utworów Chopina jest pogłębiona ekspresja oraz czerpanie z wzorców stylistycznych polskiej muzyki ludowej.

Ogólnoświatowy posłuch miały także polonezy Michała Ogińskiego.

Michał Ogiński to polski kompozytor oraz teoretyk muzyki, pamiętnikarz, pisarz polityczny, podskarbi wielki litewski (1793–1795), miecznik wielki litewski od 1789 roku, senator rosyjski, członek konfederacji targowickiej, członek konfederacji grodzieńskiej 1793 roku, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej (na Litwie w 1794), konspirator niepodległościowy (po 1795), działacz emigracyjny, mason, kawaler maltański, poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny Rzeczypospolitej w Republice Zjednoczonych Prowincji w latach 1790–1791, przedstawiciel dyplomatyczny Rzeczypospolitej w Królestwie Wielkiej Brytanii w 1790 roku (misja specjalna).

Czytaj więcej

piątek, 18 czerwiec 2021 06:22
Aleksander Szumański
Kategoria: Barwy Kresów
Odsłony: 208

DORA KACNELSON PATRIOTKA Z DROHOBYCZA

Panią docent dr Dorę Kacnelson, Żydówkę z Drohobycza na ziemi lwowskiej, poznałam podczas tegorocznej uroczystości wręczenia jej orderu "Polonia Mater Nostra Est" za pomoc Polakom na dawnych polskich Kresach Wschodnich i za próby tworzenia mostów pomiędzy Polakami a Żydami. W wypowiedzi pani Dory uderzyło mnie ogromne umiłowanie Kresów, a zarazem wielkie zatroskanie i gorycz z powodu coraz mniejszego zainteresowania Kresowiakami ze strony polskich oficjeli. Pani Dora zarzuciła im również brak reakcji na szkalowanie żołnierzy Armii Krajowej i w ogóle polskich mieszkańców tamtych terenów, przy jednoczesnym uniżonym stosunku do władz ukraińskich i litewskich.

WIERNA WIESZCZOM I POWSTAŃCOM

Naszą laureatkę bezsprzecznie można uznać za typową Kresowiankę. Pogodna, ciepła, gościnna, mówiąca z tym cudownym zaśpiewem; kiedy trzeba, uparcie dążąca do celu, głęboko wrażliwa na ludzką krzywdę i niesprawiedliwość.

Czytaj więcej

niedziela, 30 maj 2021 07:11
Aleksander Szumański
Kategoria: Barwy Kresów
Odsłony: 238

TEKST AKTU PAMIĄTKOWEGO SPISANEGO PRZY OTWARCIU TEATRU WIELKIEGO WE LWOWIE

Zagapił się jeden z drugim na pomnik króla Jana III Sobieskiego na Wałach Hetmańskich i nie może się napatrzeć. Aż przenosząc wzrok z pomnika, zobaczył lwowski teatr u wylotu Wałów w ramach alei drzew, zwężającej się w perspektywie. Idzie ku niemu. Im bliżej, tym teatr ładniejszy. Coraz ładniejszy. Najpiękniejszy teatr w Polsce. Nie umył się do niego krakowski teatr im. Juliusza Słowackiego wprawdzie z pomnikiem Aleksandra Fredy. Wnętrze i rozwiązanie przestrzeni lwowskiego Teatru Wielkiego imponuje jeszcze bardziej.