KAŻDY MA SWOJĄ HISTORIĘ UMIERANIA Z ORLĘTAMI LWOWSKIMI I POLSKIMI TERMOPILAMI W TLE

Opracowania historyczne na temat obrony Lwowa podczas wojny polsko-sowieckiej w 1920 roku są bardzo skromne. Przed 1939 rokiem ukazało się ich zaledwie kilka i nieco wspomnień. W czasie pierwszej i drugiej okupacji Lwowa temat związany z walkami Polaków z Armią Czerwoną był oczywiście oficjalnie zabroniony, tym bardziej, że w tej wojnie osobiście był zaangażowany Józef Stalin. Od 1 listopada 1918 do połowy 1919 roku Lwów bronił się przed Ukraińcami. Miasto zostało w dniu 22 listopada 1918 roku opanowane przez Polaków, ale obrona oblężonego przez wojska ukraińskie Lwowa, pozbawionego dostaw żywności, wody i elektryczności trwała do połowy 1919 r. kiedy wojska polskie przybyły z odsieczą przerywając oblężenie. W okresie walk o Lwów, regularne oddziały Ukraińskich Strzelców Siczowych zostały skutecznie powstrzymane przez oddziały polskich gimnazjalistów. 

ORLĘTA LWOWSKIE

Ale na tym nie zakończyła się obrona Lwowa i udział w wojnie  Orląt Lwowskich W sierpniu 1920 roku Lwów bronił się przed wojskami bolszewickimi, gdy południowa flanka wojsk Rosji Sowieckiej idących na Warszawę pod dowództwem Siemiona Budionnego (z Józefem Stalinem jako komisarzem politycznym) nacierała na pozbawiony polskiego wojska Lwów. Orlęta wówczas również stanęły do obrony Lwowa. Słynna bitwa pod Zadwórzem na przedpolu Lwowa, w której 17 sierpnia 1920 roku zginęło 318 z 330 walczących Orląt Lwowskich, powstrzymała wówczas pochód bolszewików na Lwów. Bitwa garstki obrońców z silnymi oddziałami 6 Dywizji Konnej Budionnego, która trwała 11 godzin nazwana została Polskim Termopilami.

Cmentarz Obrońców Lwowa

Mianem Orląt Lwowskich określa się uczniów, studentów, robotników, urzędników, chłopców i dziewczęta, kilku i kilkunastoletnich mieszkańców Lwowa, którzy wobec braku we Lwowie w owym czasie polskich oddziałów wojskowych, wysłanych przez zaborców /austriackie dowództwo/ w inne regiony Europy, początkowo praktycznie gołymi rękami, później - już ze zdobytą na wrogu bronią postanowili wyzwolić swoje miasto przekazane przez ustępujących zaborców wojskowym oddziałom ukraińskim ściągniętym celowo do Lwowa. W sumie w walkach brało udział 1421 młodocianych obrońców, z których najmłodszy liczył 9 lat. Antoś Petrykiewicz 13-letnie Orlątko został najmłodszym w historii kawalerem Orderu Virtuti Militari. Ilu z tych młodych bohaterów zginęło w obronie swojego Lwowa? Zapewne każdy z nich ma swoją historię umierania. Niedawno w wieku ponad 103 lat zmarł ostatni z Orląt Lwowskich mjr Aleksander Sałacki.

Po zakończeniu działań wojennych Małopolskie Oddziały Armii Ochotniczej zostały rozwiązane. W pożegnalnym rozkazie dowództwa płk Czesław Mączyński dowódca obrony Lwowa, podkreślił: „...wasza w znacznej mierze zasługa, że wróg nie ruszył na Lwów bezbronny.... Gdy 22 listopada 1918 roku marszałek Józef Piłsudski dekorował herb Lwowa, powiedział: „Za zasługi położone dla polskości tego grodu i jego przynależności do Polski mianuję miasto Lwów kawalerem Krzyża Virtuti Militari”.

Męczeńską śmiercią, w tym samym czasie co pod Zadwórzem, zginęło 80 żołnierzy polskich pod Horpinem, gdzie czerwonoarmiści dokonali krwawej masakry jeńców, a nieco później koło Dytiatyna wymordowali i obdarli z mundurów kilkudziesięciu jeńców. Podczas odwrotu wojsk Budionnego we wsi Firlejówka Kozacy wymordowali 34 ochotników.

Jak wynika z badań historycznych specjalizacją dziczy sowiecko - bolszewicko - rosyjskiej jest ludobójstwo, niekiedy „usprawiedliwiane” działaniem przeciwko grupom szpiegowsko-dywersyjno-terrorystycznym, jak ostatnio orzekł „niezawisły” sąd rosyjski w sprawie ludobójstwa w Katyniu.

  Przypomnę, iż w czasie wizyty Tuska w Moskwie w czasie jej zakończenia zdziwiony Putin zapytał o Katyń (Tusk nie poruszył tej sprawy). Tusk odpowiedział, że to nie należy do polityków, po czym wymienili pocałunki breżniewowskie w same usta, uzgadniając termin festiwalu piosenki radzieckiej w Zielonej Górze. W następnym dniu po wizycie Tuska zostały namierzone na Polskę rosyjskie rakiety nuklearne, a prokremlowski portal internetowy www.gazieta.ru zatytułował artykuł po owej wizycie: „Nasz człowiek w Warszawie”.

W miejscu męczeńskiej śmierci Orląt Lwowskich usypano kurhan i umieszczono tablicę pamiątkową z napisem: „Orlętom poległym w dniu 17 sierpnia 1920 r. w walkach o całość ziem kresowych”. To do uczestników uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego pod kurhan pisał 21 sierpnia 1927 r. ówczesny dowódca Okręgu Korpusu we Lwowie gen. dyw. Władysław Sikorski: „Kiedy w śmiertelnej bitwie nad Wisłą 1920 roku rozstrzygały się losy polsko-rosyjskiej wojny oraz zmartwychwstałej Rzeczypospolitej, Lwów, wiążąc na swych przedpolach groźną armię Budionnego, spełnił historyczną rolę. Tej pięknej roli najwymowniejszym świadectwem jest mogiła Zadwórza - symbol ofiarnego żołnierza, który odcięty od swojego dowódcy - służył wiernie Ojczyźnie aż do utraty życia włącznie”.

Konflikt ukraińsko - polski narastał od końca XIX w. przy czym zaczął przybierać mocniej na sile przy końcu I wojny światowej. Odpowiednia dla Ukraińców sytuacja do przejęcia Lwowa nadarzyła się w 1918 r. kiedy to następował kres istnienia państwa austrowęgierskiego. Dowództwo austriackie zaczęło faworyzować stronę ukraińską i dopomagać jej w objęciu władzy we Lwowie. W tym celu sprowadzano do miasta pułki składające się przeważnie z Ukraińców, a Polaków wysyłano w inne strony monarchii. Ukraińcy poczęli czynić przygotowania do zbrojnego zamachu i objęcia ważniejszych obiektów w mieście. W dniu 1 listopada nad ranem Ukraiński Komitet Wojskowy dokonał zbrojnego zamachu i opanował najważniejsze obiekty w mieście, jednakże na szczęście dla strony polskiej - nie całego Lwowa.  Od razu postały dwa ośrodki oporu: w szkole im. Henryka  Sienkiewicza i w Domu Technika. Po pierwszym szoku zaczęła zgłaszać się do polskich punktów werbunkowych przede wszystkim młodzież. Na ogólnoakademickim zjeździe młodzieży podjęto uchwałę o przyłączeniu się do walki o miasto i wezwali do tego innych. Ten apel nie pozostał bez odzewu, gdyż do szeregów walczących poczęła napływać młodzież pochodząca z różnych warstw społecznych i grupa dziewcząt. Tak właśnie powstały Orlęta Lwowskie.

ŚLUBY KAZIMIERZOWSKIE - 1656 ROK

MATKA PRZENAJŚWIĘTSZA KRÓLOWĄ POLSKI

Lwów zawsze otaczała swoją opieką Matka Boża, tak też było w 262 lata później, gdy 1 kwietnia 1656 roku król Polski Jan Kazimierz w dobie potopu szwedzkiego złożył swoje śluby w katedrze lwowskiej. W historii Europy był to fakt bez precedensu. Tego dnia, podczas uroczystej mszy św. w katedrze lwowskiej w obecności senatorów, biskupów, szlachty i ogromnych rzesz zwykłego ludu, król Jan Kazimierz - dokonawszy wpierw koronacji Matki Bożej na KRÓLOWĄ KORONY POLSKIEJ - klęknął przed wizerunkiem MATKI BOŻEJ ŁASKAWEJ i wypowiedział następujące słowa:

    „... Wielka człowieczeństwa Boskiego Matko i Panno! Ja, Jan Kazimierz, Twego Syna, Króla królów i Pana mojego i Twoim zmiłowaniem się król, do Twych, Najświętszych stóp przychodząc, tę oto konfedyracyję czynię: Ciebie za Patronkę moją i państwa mego Królową dzisiaj obieram. Mnie, Królestwo moje Polskie, Wielkie Księstwo Litewskie, Ruskie, Pruskie, Mazowieckie, Żmudzkie, Inflandzkie i Czernihowskie,wojsko obojga narodów i pospólstwo wszystko Twojej osobliwej opiece i obronie polecam, Twojej pomocy i miłosierdzia w teraźniejszym utrapieniu królestwa mego przeciwko nieprzyjaciołom pokornie żebrzę...”

    Śluby Jana Kazimierza wiernie „ku pokrzepieniu serc” opisał w „Potopie” polski laureat literackiej Nagrody Nobla Henryk Sienkiewicz, a ślubowanie ODNOWIŁ W KATEDRZE LWOWSKIEJ JAKO JEDYNY Z PREZYDENTÓW RZECZYPOSPOLITEJ PO 1989 ROKU PROF. LECH KACZYŃSKI.

  Zadwórze Polskie Termopile

 Słońce znakiem wolności

Z za chmur im spozierało

Blaskiem dziecięcej miłości

Ojczyzną spoglądało

To druga jesień wrogości

Młodzieńczy los oplata

W lewej ręce karabin

A w prawej bat na kata

I tak wkraczały dumnie

Dziewczęta z Kleparowa

A chłopcy zewsząd szumnie

Bronili swego Lwowa

Ich tanki to zwycięstwo

Ich konie to bić wroga

Ich radość splotło męstwo

W obronie swego Lwowa

Ubrali ciernia koronę

Tak ich uczyła mama

I w swego Lwowa obronie

Odbezpieczyli granat

Jeden z Obrońców Lwowa

Młodziutki Jurek Bitschan

Co zginął w Lwowa chwale

Do taty list napisał

Tato ja muszę okazać

Siłę jak młodzież polska

Wroga z mapy wymazać

Z mocą polskiego wojska

I walcząc bez okopów

Swoim sztandarem z orłem

Obrońcy Lwowa śpiewali

Pospołu ze swoim godłem

A wróg im bezlitośnie

Dziecięce serca wyrywał

Oni z miłosną pieśnią

A lwowski wiatr ich porywał

Szablami posiekani

Młodzi obrońcy Lwowa

Co życie mieli za nic

Bóg ich w dzielności zachował

Trzysta trzydzieści ciałek

Legło w przedpolu przedmurza

Powstały Termopile

I nie oddali Zadwórza

 Źródła:

     „ Lwów dole i niedole” - „Kurier Codzienny” Chicago - Aleksander Szumański

    „ Obrona Lwowa w 1920 roku” - Artur Leinwand

    „ Obrona Lwowa 1 - 22 XI 1918 i Orlęta Lwowskie” - Grzegorz Chajko

    „ Wikipedia, wolna encyklopedia”

    „ Ze Lwowem w sercu” - Janina Cieczkiewicz

    „ Wojna polsko - ukraińska” - Grzegorz Łukomski Czesław Partacz Bogusław Polak

    „Gazeta Polska” - „Ze wzgórza pod Krakowem” - ks. Tadeusz Isakowicz - Zaleski

    Karolina Grodziska „Miasto jak brylant” księga cytatów o Lwowie

 08.11.2008r.     RODAKpress

RUCH RODAKÓW : O Ruchu Dolacz i Ty

RODAKpress : Aktualnosci w RR Nasze drogi

COPYRIGHT: RODAKnet