SYMONÓW, Symonów – gmina Hoszcza, powiat Równe, woj. Wołyńskie, parafia Hluboczek.

/ SYMONÓW, Symonów – gmina Hoszcza, powiat Równe, woj. Wołyńskie, parafia Hluboczek.

Z księdzem Witoldem Kowalowem nazywanym legendą Kresów jak Bóg pozwoli i zdrowie dopisuje zwiedzamy Kresy Utracone. Ksiądz Witold od ponad 20 lat  mieszka  w Ostrogu na Wołyniu nad Horyniem i  jest kustoszem pamięci miejsc gdzie kamienie i skrwawiona ziemia wołają „Polsko gdzie jesteś”.Tego lipcowego dnia wyruszyliśmy z Ostroga gniazda rodowego książąt Ostrogskich, miasta z pierwszych wręczeń Orderu Virtuti Militari do odległego o 34 km. Symonowa (Symoniva).

 Wieś położona jest na prawym brzegu Horynia. 5 km. na południowy  - zachód  od Hoszczy. Leży w dolinie rzeki Horyń, która wypływa ze źródeł z okolic Wzgórz Krzemienieckich i wiją się pomiędzy łąkami, poprzez Wyżynę Wołyńską i Polesie i uchodzi do Prypeci.

/ Autor z księdzem Vitoldem Kovalivem  na tle rui kaplicy

/ Symonów ruiny kaplicy wnętrze

/ Symonów ruiny kaplicy

Ziemia jest tu pszenna 3 klasy nadaje się pod uprawę jęczmienia, owsa, kukurydzy. Mieszkańcy zajmowali się pszczelarstwem, hodowlą bydła i owiec. Na zachodnim wzgórzu od strony  wsi Tomachów znajdują się pozostałości kaplicy. W 1873 roku wybudowano we wsi drewniany cerkiew  ku czci Demetriusza męczennika z Tesaloniki. W 1943 roku cerkiew została spalona, po wojnie odbudowana. Po wojnie funkcjonował tu kołchoz im. Engelsa, a od 1971 roku im. Lenina.   

HISTORIA Symonów w 1545 roku należał do Matyasza Zenkowicza i Andrzeja Wiehorskiego.  Następnie dobra stały się własnością Malińskich, poczym jako wiano Karoliny Malińskiej przeszły na własność ks. Franciszka Światopełk Czetwertyńskiego. Syn księcia  Włodzimierz, zmarł nie doczekawszy się potomka. Symonów drogą spadku trafił do hrabiego Oskara Sosnowskiego, słynnego rzeźbiarza, syna Kasyldy z Malińskich,  rodzonej siostry księżnej Karoliny z Czetwertyńskich. W 1917 r. Symonów posiadał ponad 1147 hektarów ziemi należącej do spadkobierców Sosnowskiego, którzy dzierżawili majątek właścicielom ziemskim Regulskiemu, Sokalskiego, i Zadembskiemu. Ten ostatni wybudował piękną posiadłość z  budynkami gospodarczymi, oraz odnowił kaplicę będą częścią posiadłości. Kamil Zadembski posiadał znaczny majątek. Był właścicielem forda jednego z dwóch samochodów w powiecie hoszczańskim.  W jednym z zabudowań jeszcze  w latach 60 – tych  była wiejska szkoła, która przetrwała do dziś. Ostatnim właścicielem Symonowa jak i Hoszczy do 1939 roku była hrabina Bronisława Colonna – Czosnowska. Część wsi  na której  stał folwark nazywano Czosnówką. W roku 1929 wg danych dr Mieczysława Orłowicza  wieś zamieszkiwało około 2.000 mieszkańców. Była tu  cerkiew z r. 1873. Piękny dwór z parkiem, wśród którego wznosiły się ruiny kaplicy katolickiej. Na północ od wsi nad Horyniem, widoczne były czworoboczne wały dawnego grodziska.

LEGENDA Wieś otoczona jest legendami, związanych z zamkiem który istniał w okolicach Symonowa nad Horyniem. Jedna z nich mówi o wojskach tatarskich, które  próbowały  rozbić mocne mury zamku. Panujący wówczas książę zebrał całe swoje złoto i srebro do kutej skrzyni i zrzucił ją z wysokiego muru w głębiny z Horyna.  Miał wypowiedzieć zaklęcie , że nikt nie będzie mógł zdobyć skarbu. Następnie sam wraz z kobietami i dzieci podziemnym tunelem do przedostał się klasztoru w Hoszczy. Wkrótce książę ruszył na stepy walcząc z Tatarami gdzie miał zginał. Z  zamku  każdej nocy dochodziły głosy. Ludzie pamiętali o skarbie, próbując go odnaleźć. Odważni cierpliwie poszukiwali go w głębokich wodach rzeki. Kiedy skrzynie znaleźli, związali ją linami, próbując wyciągnąć z dna rzeki.  Zaprzęgnięte  konie, nie mogły uciągać skrzyni ze skarbem. Skrzynia pozostała na Horynia do dziś, czekając na kolejnych śmiałków. Współczesne badania archeologiczne wskazują na istnienie tu grodziska i zamku. 

KAPLICA  Nie znana jest data powstania kaplicy. Wg schematyzmu diecezji łuckiej z roku 1900 istniała filialna kaplica w Symonowie należała do parafii Międzyrzecz Korecki. W późniejszych latach kaplica należała do parafii Najświętszej Mari Panny w Hłuboczku. W 1917 w czasie rozruchów bolszewickich świątynia została zniszczona przez ludność miejscową, popierająca najeźdźców. Powołano komitet, który rozdzielił ziemię pańską.  Po roku 1920 świątynia  została odbudowana za sprawą Pan Zadembskiego, ówczesnego dzierżawcy Symonowa. Do kaplicy na nabożeństwa prowadzone prze księdza z Hłuboczka przybywali Polacy z Symonowa jak i z okolicznych wiosek. Z pięknego chóru rozlegały się śpiewy miejscowej scholii. W 1939 roku Sowieci zamknęli kaplicą. Pan Zadembski  z rodziną  zostali zesłani do Kazachstanu. Kaplicę przeznaczono na  magazyn gospodarczy. Po wojnie  dobudowano pomieszczenie i świątynia służyła na suszarnię chmielu. Pod koniec lat 80 - tych ceglaną  dobudówką częściowo rozebrano, a z suszarni chmielu i kaplicy usunięto łupkowy dach. Pozostały tylko półmetrowe mury, które od tamtego czasu niszczeją. Sama kaplica choć zrujnowana zachowuje  dawne piękno. Trójkątny tympanon i pilsatry po obu stronach fasady kaplicy zwieńczone w kształcie kwiatów akantu nawiązują do baroku. Portal zakończony łukiem podkreśla  piękną architekturę dawnej kaplicy filialnej. Niestety powybijane okna, zdewastowane wnętrze stanowią smutny obraz. Wśród tych ruin można sobie wyobrazić dawną świetność świątyni. Wsłuchując się w ciszę w pustej kaplicy można usłyszeć dźwięk dzwonków i śpiew chóru.  

/ Symonów ruiny kaplicy wnętrze

ZNANI POLACY

Z Symonowem było związanych dwóch wybitnych Polaków Tomasz Oskar Sosnowski i Stefan Rassalski,

Tomasz Oskar Sosnowski polski rzeźbiarz (1812-1886). Urodził się 12 grudnia 1812 roku we wsi Nowomalin, powiecie zdołbunowskim, parafii Ostróg. Syn Stanisława i Kastyldy Absolwent  Liceum Krzemienieckiego. Brał udział w powstaniu listopadowym. Wykształcenie artystyczne uzyskał na Akademii Sztuki w Warszawie, akademiach Berlina i Rzymu. W Rzymie był dyrygentem chóru Św. Łukasza. Tu też został profesorem rzeźby w Akademii św. Łukasza. Do Sosnowskich należały dobra w Symonowie.  Wybitny  artysta spod Ostroga na Wołyniu  jest autorem ponad stu dzieł z białego marmuru, które można do dziś oglądać  w świątyniach i muzeach całego świata m. in. w Rzymie, Nazarecie, Wilnie, Krakowie, Warszawie, Lwowie, Ostrogu, gdzie również w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Mary Panny znajduje się jego tablica epitafijna.

/ Oskar Sosnowski  Rytował Edward Nicz w Drzeworytni Kłosów źródło wikipedia

 Stefan Rassalski, ps. „Ster” (1910-1972). Fotograf, grafik, malarz, poeta, dziennikarz, żołnierz Armii Krajowej. Urodził się 26 grudnia 1910 w Symonowie. Syn Romualda, kierownika gorzelni w tamtejszym majątku i Zofii z Siekierzyńskich. Maturę zdał w gimnazjum w Równem. W latach 1928-1933 uczęszczał do Wolnej Wszechnicy Malarstwa i Rysunku w Lublinie. Z tego okresu pochodzą jego pierwsze prace wykonane w drzeworycie.  W 1933 roku uzyskał dyplom na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W latach 1933-1936 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. W  1939 r. wziął ślub z Lucyną Janiną Wolfke (1918-1944), z którą miał syna Bożydara. Fotografował powstanie warszawskie i powojenną Warszawę. Nigdy nie wstąpił do PZPR, Swe prace wystawiał  na licznych  wystawach krajowych i zagranicznych. Zmarł w 1972 roku i został pochowany na Starych Powązkach.

/ Rassalski Stefan źródło NAC