Dzisiaj jest: 29 Marzec 2024        Imieniny: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy

Deprecated: Required parameter $module follows optional parameter $dimensions in /home/bartexpo/public_html/ksiBTX/libraries/xef/utility.php on line 223
Moje Kresy – Anna  Muszczyńska cz.8 -ostatnia

Moje Kresy – Anna Muszczyńska cz.8 -ostatnia

W kilka dni później w niedzielę 20 lutego 1944 roku do Firlejowa zjechała liczna grupa niemieckiego wojska w granatowych mundurach, podjechali pod ukraińską cerkiew Zesłania Ducha Świętego. Wyprowadzili ludzi pod…

Readmore..

Wstyd mi za postawy moich ziomków, którzy powinni być sumieniem  narodu ukraińskiego.

Wstyd mi za postawy moich ziomków, którzy powinni być sumieniem narodu ukraińskiego.

/Elementarz "Bandera i ja" również tłumaczony na jęz. polski Miało być inaczej , jak zapowiadali Hołownia i Tusk, a jest jeszcze gorzej. W programie nauczania historii przygotowanym obecnie przez MEN,…

Readmore..

Plakaty upamiętniające ofiary ukraińskiego  ludobójstwa

Plakaty upamiętniające ofiary ukraińskiego ludobójstwa

Fundacja Wołyń Pamiętamy po raz kolejny przed 11 lipca w 2024 roku organizuje akcję wyklejania miejscowości plakatami upamiętniającymi Ofiary ukraińskiego ludobójstwa na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej w latach 1939-1947.W…

Readmore..

ALEKSANDER SZUMAŃSKI  POLSKI POETA ZE LWOWA

ALEKSANDER SZUMAŃSKI POLSKI POETA ZE LWOWA

Autorzy Zbigniew Ringer,Jacek Trznadel, Bożena Rafalska "Lwowskie Spotkiania","Kurier Codzienny", Chicago, 'Radio Pomost" Arizona, "Wiadomości Polnijne" Johannesburg. WIERSZE PATRIOTYCZNE, MIŁOSNE, SATYRYCZNE, RELIGIJNE, , REFLEKSYJNE, BALLADY, TEKSTY PIOSENEK, STROFY O TEMATYCE LWOWSKIEJ…

Readmore..

Antypolska manifestacja w Lublinie – czytanie poezji  Tarasa Szewczenki

Antypolska manifestacja w Lublinie – czytanie poezji Tarasa Szewczenki

/ Członek Zarządu Fundacji Niepodległości Jan Fedirko Prezes Towarzystwa Ukraińskiego w Lublinie dr. Grzegorz Kuprianowicz oraz Andrij Saweneć sekretarz TU w dniu 9 marca 2024 r po raz kolejny zorganizowali…

Readmore..

Zmarł prof. Andrzej Lisowski urodzony w Lacku Wysokim na Grodzieńszczyźnie, żołnierz Armii Krajowej Okręgu Nowogródek.

Zmarł prof. Andrzej Lisowski urodzony w Lacku Wysokim na Grodzieńszczyźnie, żołnierz Armii Krajowej Okręgu Nowogródek.

/ Profesor Andrzej Lisowski, zdjęcie ze zbiorów syna Andrzeja Lisowskiego" Zmarł prof. Andrzej Lisowski urodzony w Lacku Wysokim na Grodzieńszczyźnie, żołnierz Armii Krajowej Okręgu Nowogródek, wybitny znawca górnictwa, wielki patriota.…

Readmore..

„Zbrodnia (wołyńska)  nie obciąża państwa  ukraińskiego!    Skandaliczna wypowiedź Kowala:”

„Zbrodnia (wołyńska) nie obciąża państwa ukraińskiego! Skandaliczna wypowiedź Kowala:”

Paweł Kowal, szef sejmowej komisji spraw zagranicznych w rozmowie z Interią powiedział, że: „zbrodnia (wołyńska) nie obciąża państwa ukraińskiego” i „państwo ukraińskie nie ma za wiele z rzezią wołyńską, bo…

Readmore..

MOJE ŻYCIE NIELEGALNE

MOJE ŻYCIE NIELEGALNE

Tytuł książki: "Moje życie nielegalne": Autor recenzji: Mirosław Szyłak-Szydłowski (2008-03-07) O księdzu Tadeuszu Isakowiczu-Zaleskim było ostatnimi czasy bardzo głośno ze względu na lustracyjne piekiełko, które zgotowali nam rządzący. Kuria bardzo…

Readmore..

Wierząc naiwnie, że pojednanie między narodami da się  zbudować na kłamstwie  i przemilczeniu

Wierząc naiwnie, że pojednanie między narodami da się zbudować na kłamstwie i przemilczeniu

Posłowie PiS zapowiadają wniosek o odwołanie Pawła Kowala z funkcji szefa sejmowej komisji spraw zagranicznych w związku z wypowiedzią nt. rzezi wołyńskiej –informuje dziennikarz Dorzeczy. Dlaczego tak późno. Paweł Kowal…

Readmore..

Pod wieżami Włodzimierza.  Ukraińcy 1943 – 1944

Pod wieżami Włodzimierza. Ukraińcy 1943 – 1944

Praca literacka i fotograficzna przy książce trwała kilka lat. Fotografie ze zbiorów bohaterów świadectw i ich rodzin pochodzą z całego XX wieku. Fotografie współczesne to efekt ponad czterdziestu podróży Autora…

Readmore..

230. rocznica Insurekcji  (powstania) kościuszkowskiego.

230. rocznica Insurekcji (powstania) kościuszkowskiego.

/ Autorstwa Franciszek Smuglewicz - www.mnp.art.pl, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=297290 Tadeusz Kościuszko, najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji kościuszkowskiej, generał lejtnant wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów, generał major komenderujący w…

Readmore..

Setki tysięcy rodzin polskich wywożonych w czterech masowych deportacjach:  10 lutego, 13 kwietnia i 20 czerwca 1940 roku  oraz 21 czerwca 1941 roku na syberyjska tajgę i stepy Kazachstanu

Setki tysięcy rodzin polskich wywożonych w czterech masowych deportacjach: 10 lutego, 13 kwietnia i 20 czerwca 1940 roku oraz 21 czerwca 1941 roku na syberyjska tajgę i stepy Kazachstanu

W XVII wieku Andrzej Potocki, hetman polny koronny, rozbudował miasto Stanisławów i założył Akademię. Było to jak na owe czasy coś tak niezwykłego, że przejeżdżający przez Stanisławów w 1772 roku…

Readmore..

”Czerwona Branka”. Ofiary których nikt nie policzył

/ Oficerowie niemieccy i sowieccy na nowo wytyczonej granicy w okolicach Sejn na Suwalszczyźnie, październik 1939 r.

Czytając dziesiątki wspomnień, relacji byłych mieszkańców dawnych Kresów RP, dość często trafiałem na drastyczne wspomnienia z czasów okupacji  określanej "za pierwszego sowieta" (czyli  17. 09. 1939- 06. 1941). Polacy mieszkający na Kresach  od pierwszego dnia napaści armii czerwonej na Polskę traktowani byli jak najwięksi wrogowie związku sowieckiego. Stąd terror NKWD, aresztowania, uwięzienia, różnego rodzaju zbrodnie na Polakach ( W tym Zbrodnia Katyńska), masowe deportacje na wschód rodzin wojskowych, policjantów, leśników, nauczycieli, inteligencji polskiej. Do tego sowieci 29 listopada 1939 r. łamiąc prawo międzynarodowe, nadali mieszkańcom okupowanych przez Armię Czerwoną Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej sowieckie obywatelstwo.  Tym sposobem młodych mężczyzn z terenów okupowanych objęto obowiązkową służbą wojskową w szeregach Armii Czerwonej.

Mimo, że pobór miał objąć roczniki 1917 - 1919, do armii powołano również  mężczyzn z roczników 1906-1916, którzy przed 1939 r. z różnych przyczyn  uniknęli poboru do Wojska Polskiego. Dzięki atakowi Niemców w 1941 r., Sowieci  zdołali przeprowadzić  jedynie dwa pobory: jesienny w 1940 r. i wiosenny w 1941 r. Mimo to do Armii Czerwonej trafiły tysiące młodych Polaków. Tomasz Bereza podaje liczbę poborowych: 100 tys., Alfred Wirski autor książki:  "Moje życie w Armii Czerwonej" sugeruje liczbę 200 tys., Kamil Stepan podaje, że do Armii Czerwonej wcielono, według różnych szacunków – między 150 a 210 tys. młodych Polaków. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej i serii klęsk Armii Czerwonej w pierwszym miesiącu wojny, los zmobilizowanych  był tragiczny: jeżeli nie zginęli w pierwszych dniach wojny, to trafiali do niemieckich obozów jenieckich, gdzie jako Rosjan skazywano ich na śmierć głodową. Nie lepsza była sytuacja również tych, którzy trafili do  sowieckich jednostek wojskowych w głębi Związku Sowieckiego jako "politycznie niepewni", warunki tej „służby” nie różniły się od warunków skazańców w łagrach. Ciężka praca przy byle jakim wyżywieniu, złych warunkach zakwaterowania i braku opieki medycznej, przyczyniły się do dużej śmiertelności. Dlatego autorzy wspomnień pisali, że z reguły po poborowych ślad zaginął. Nie mniej nielicznym udało się trafić do armii Andersa albo do 1 dywizji im. T. Kościuszki. Nim jednak do tego doszło warto odnotować, że w grudniu 1939 r. Sowieci zarządzili obowiązek rejestracji mężczyzn urodzonych w latach 1890 - 1921, a także kobiet z przeszkoleniem sanitarnym. Wiadomości o wydarzeniach na Kresach docierały do  Polskich władz na uchodźstwie, które wydały w tej sprawie instrukcję dla Kraju, nakazując, by w wypadku, gdyby doszło do poboru, starać się wysyłać ludzi do Francji, przez rumuńską granicę. Niestety sieć konspiracyjna nie była w najlepszej kondycji. Nie wszędzie działano jak w zapomnianym dziś 20 tys. miasteczku : Czortkowie, gdzie  zawiązało się niewielkie podziemie. Organizację od października 1939 r. tworzył hm. Józef Opacki, wcześniej komendant miejscowego Hufca Harcerzy Kresowych. Była to Polska Organizacja Walki z Wrogiem. W międzyczasie powstały również kolejne ugrupowania podziemne. Heweliusz Malawski, podporucznik rezerwy i technik dentystyczny utworzył organizację opartą o uczniów gimnazjum. Młodzi Polacy, by uniknąć poboru do Armii Czerwonej, zdecydowali się na ucieczkę z Czortkowa i przedostanie się do Francji. Wieczorem 9 stycznia 1940 r. w willi rodziny Wasilewskich zebrała się grupa czortkowskich konspiratorów. Nie uczestniczył w nich Opacki, obecny był   natomiast Malawski, który uznał, za konieczne zbrojne opanowanie miasta. Jeśli by się to powiodło, konspiratorzy w dalszej kolejności mieli uwolnić wszystkich więźniów.

 Opracowano szczegółowy plan ataku na sowieckich strażników, odbicia więźniów i opanowania najważniejszych punktów miasta. Ostatnim punktem miała być ucieczka podstawionym na dworcu pociągiem do Rumunii. Wieczorem 21 stycznia 1940 r - w przeddzień rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego - żołnierze podziemia zebrali się w miejscowym kościele oo. dominikanów. Rozdzielono zadania. W mroźną, śnieżną noc odbyła się walka o zdobycie najważniejszych punktów miasta, w tym opanowanie dworca.

Starcia z Sowietami były krótkie, ale zażarte. Niestety ze względu na zimowe warunki do Czortkowa nie dotarła część zmobilizowanych wcześniej w okolicy konspiratorów,  mimo tego Polacy podjęli walkę. Ostatecznie plan się załamał. NKWD krwawo rozprawiło się z pojmanymi konspiratorami. Według obliczeń sowieckich - 128 osób aresztowano, co najmniej 24 powstańców rozstrzelano, ponad 50 wysłano do łagrów. Jeżeli chodzi o przywódców -  ppor. Heweliusz Malawski, por. Janusz Kowalski, czy ppor. Woszczyński zniknęli. Co się z nimi stało, nie wiadomo. Był to pierwszy polski zryw wolnościowy pod okupacją sowiecką. Za czasów PRL o tym wydarzeniu nie wolno było opowiadać, z wiadomych względów, ale i obecnie również sprawy kresowe nie  budzą wśród rządzących większego zainteresowania. Jednak temat Polaków w Armii Czerwonej znalazł zainteresowanie w rodzimej kinematografii, powstały nawet dwa polskie film wojenne: "Zasieki z 1973 r." i "Do krwi ostatniej "… z 1978 r.  Oba jednak zostały zatrzymane przez cenzurę i jako "pułkownicy" przeleżeli dziesięć lat .

 Źródła:
1) Tomasz Bereza : " Kresy Wschodnie 1940–1941. Branka do Armii Czerwonej "
 (https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/kresy/70551,Kresy-Wschodnie-19401941-Branka-do-Armii-Czerwonej.html )
2) Alfred Wirski -  "Moje życie w Armii Czerwonej"
3) Kamil Stepan-  "II Wojna Światowa Na Kresach"
HTTPS://WWW.POLITYKA.PL/POMOCNIKHISTORYCZNY/1612051,1,II-WOJNA-SWIATOWA-NA-KRESACH.READ
4)  Przemysław Mosur-Darowski : "Pierwszy zryw przeciw okupantowi. Zapomniane powstanie w kresowym mieście "     https://wiadomosci.onet.pl/kraj/atak-zsrr-na-polske-17-wrzesnia-1939-czortkow-i-powstanie-czortkowskie/j92p868
5)Marcin Więckowski  -" NARODY NIEROSYJSKIE W ARMII CZERWONEJ PODCZAS
II WOJNY ŚWIATOWEJ "