/ Genowefa z synem Bogusławem

Siedzibą naszej gminy w powiecie dubieńskim przedwojennego województwa rówieńskiego, był Malin. Wójtem przez długi okres był stryj mojego ojczyma – Trzmielewski. „Czescy emigranci pojawili się w Malinie w drugiej połowie XIX wieku. Zamieszkiwali zwarcie kolonię Malin zwany Malin Czeski, podczas gdy Ukraińcy mieszkali w samej wsi Malin, zwanej Malin Ruski. W przeddzień niemieckiej pacyfikacji w kolonii Malin żyło także 26 Polaków.
„W 1943 roku Malin znajdował się na terenach okupowanych przez Niemcy (Komisariat Rzeszy Ukraina, okręg generalny Wołyń-Podole, komisariat Dubno). W obliczu rzezi wołyńskiej czeska ludność Malina zachowywała neutralność.”
Kto zatem dokonał zbrodni w Czeskim Malinie ! „Bezspornym jest fakt, że zbrodnią kierowali Niemcy i oni stanowili trzon ekspedycji karnej (oddział SS). Fakt zbrodni badała czechosłowacka komisja pod przewodnictwem Jaroslava Procházki. W raporcie sporządzonym 3 kwietnia 1944 komisja ustaliła odpowiedzialność Niemców za zbrodnię, bez wnikania w skład narodowościowy ekspedycji karnej.

Czytaj więcej...

Powiat kowelski w pierwszej połowie 1943 r. nie znalazł się w strefie morderczych akcji OUN-UPA skierowanej przeciwko ludności polskiej. Nie wykluczone, że agitatorzy OUN przybyli na Wołyń dość długo nie mogli znaleźć posłuchu wśród miejscowej ludności, która żyła w dobrosąsiedzkich stosunkach z Polakami. Potwierdzają to liczne relacje świadków wspominające o informacjach od zaprzyjaźnionych Ukraińców , mówiące o całonocnych zebraniach organizowanych przez agitatorów z Galicji. „Zaraza galicyjska” jak to określali sami Ukraińcy z Wołynia, dość długo nie mogła znaleźć posłuchu wśród  ukraińskich  mieszkańców tego terenu. A warto w tym miejscu wyjaśnić, że powiat w większości zamieszkany był przez ludność ukraińską liczącą 185,4 tys. (72,7%)., a Polaków było zaledwie 36,7 tys. (14,4%) osób.  Sporadyczne przypadki mordowania Polaków, tłumaczono jako porachunki międzyludzkie, albo bandyckie napady.  Bojówki OUN były zbyt słabe by ujawniać swoją obecność.

Czytaj więcej...

/„SZERSZEŃ” – Sprudin Mikołaj

Cofnę się parę miesięcy wstecz do okresu formowania się brygady „Kmicica”, żeby opisać tragiczne w skutkach nieporozumienie, jakie miało miejsce w pobliżu Straczy. Zatrzymali się u nas [12.IV.1943] na dzień, bo  w tym czasie partyzanci przemieszczali się tylko nocą, chłopaki z oddziału pod dowództwem kolegi gimnazjalnego Dymitra z Nowej Wilejki – Kazika Czerniaka. Dla bezpieczeństwa umieściliśmy ich na wymoszczonym sianem strychu obory leżącej na uboczu, oddalonej o kilkadziesiąt kroków od lasu. Partyzanci po kolacji udali się w kierunku bazy nad jeziorem Narocz. Po pewnym czasie usłyszeliśmy kilka wystrzałów karabinowych dobiegających od położonej po drugiej stronie rzeki Niedroszli. Wczesnym rankiem odwiedził nas sąsiad Wańka Gwozdow. Należał do licznej rodziny staroobrzędowców osiadłych w chutorze po drugiej stronie rzeki. Łączyły nas dobre stosunki sąsiedzkie, a Gwozdowowie wielokrotnie bywali u nas na tak zwanych „tłokach”, organi-zowanych z okazji zbiorowych prac, takich jak sianokosy, żniwa, zwózka lodu do specjalnych ziemianek, służących z powodzeniem w okresie letnim za lodówki itp. Zapłatą za taką pomoc był zakrapiany poczęstunek. A oto jego relacja: Wieczorem do izby, w której biesiadowali Wania z ojcem i braćmi oraz mieszkający w sąsiedztwie geodeta Feliks Łubieński, wszedł Kazik Czerniak.

Czytaj więcej...

Na przełomie lipca i sierpnia
- 1941 roku:
We wsi Jazłowiec pow. Buczacz policja ukraińska i „siczowcy” zamordowali 20 Polaków i 5 Żydów.
W okolicy miasteczka Mosty Wielkie pow. Żółkiew, w lesie „za Babką” policjanci ukraińscy z Niemcami rozstrzelali około 500 Żydów i 30 Polaków. IPN Rzeszów, sygn. akt S 6/05/Zn: „W nieustalonej dokładnie dacie, na przełomie miesiąca lipca i sierpnia 1941 r. Jan B. wraz z mężczyzną o nazwisku P. i kierowcą o imieniu Bolek udał się do lasu „za Babką” w okolicach Mostów Wielkich celem zabrania kamieni i drzewa do budowy mostu. W/w po drodze zauważył członków załogi policji ukraińskiej z Parchacza w asyście niemieckich funkcjonariuszy, którzy konwojowali osoby narodowości żydowskiej. Po przybyciu Żydów do lasu, nad dwoma wykopanymi dołami kazano im rozebrać się do bielizny.

Czytaj więcej...