- Były to bohaterskie dni, ale jednocześnie bardzo tragiczne – mówił o odsieczy Lwowa w 1918 roku gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski, dowódca polskich oddziałów na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
Gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski, dowódca polskiego wojska, opowiada o walkach w obronie Lwowa w listopadzie 1918 roku. Archiwum Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
- Moi żołnierze lwowiacy, a wśród nich i krakowiacy, poszli do walki jak w taniec, ale walka była ciężka – mówił generał Michał Tadeusz Karaszewicz-Tokarzewski, ówczesny podpułkownik. – Walczyliśmy całą noc do 6. rano następnego dnia. O świcie zajęliśmy Łyczków. Ponieśliśmy ciężkie straty.
Wojska, które przybyły do Lwowa pod dowództwem ówczesnego ppłk Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego, liczyły około tysiąca żołnierzy. Wyruszyli oni z Krakowa do Przemyśla.

Czytaj więcej...

/ Wizerunek "Zawiszy" Wacława Szewielińskiego ukaże się na znaczkach

ZAWISZA - Szewieliński Waclaw
Ledwie zaklimatyzowałem się w V Brygadzie, a już 12.IX.43 r. brałem udział z plutonem „Maksa” w ataku na oddział partyzantów sowieckich rabujących wieś Chojeckowszczyznę. Oddział ten dosłownie ograbił wieś z żywności, którą załadowali na furmanki. Nasz atak zaskoczył ich wtedy, gdy szykowali się do odjazdu. Sowieci zostali rozbici. My bez strat własnych musieliśmy się oddalić z braku amunicji. Sam d-ca  „Maks” strzelał z erkaemu. Podczas inspekcji  V Brygady gen. „Wilk” osobiście odznaczył „Krzyżem Walecznych” kilku naszych żołnierzy: „Maksa”, „Akację”, „Groma”, „Gryfa”, „Lisa”, „Dzięcioła” i mnie  „Zawiszę”. Dnia 3. lub 4.XI.43 r. V Brygada maszerowała w godzinach rannych poprzez las sosnowo-brzozowy, pełny chóralnego śpiewu ptaków. Było to pomiędzy wsiami Bibki i Pracuty, gdy nagle natknęliśmy się na oddział partyzantów sowieckich, który choć zaatakował naszą Brygadę, to jednak został rozbity. Część Sowietów rozproszona wycofała się w poszycie leśne, a my zdobyliśmy broń,  żywność bez jakichkolwiek strat. Po zakończonej walce maszerowaliśmy dalej drogą polną w wyzna¬czonym kierunku tak, jakby nic specjalnego się nie wydarzyło, a przecież była przed chwilę walka na śmierć i  życie.

Czytaj więcej...

/ 1934r.Wacowice  - rodzeństwo taty,siedzą od lewej babcia Felicja,od prawej stryj Antoni 

Tato po zakończeniu działań wojennych przedostał się w rzeszowskie do rodziny mamy i tam czasowo przebywał. Nie wiedział gdzie my ostatecznie jesteśmy. My także nie znaliśmy miejsca jego pobytu, ba nie widzieliśmy czy w ogóle żyje? Przychodzą do nas sąsiedzi Ukraińcy, rodzina Fur i mówią do mamy – Aniela po co ty będziesz wyjeżdżać do Polski, nie wiadomo czy twój mąż żyje, będziesz się tułać z małymi dziećmi po świecie, zostań tu nikt nie będzie już nikogo mordował. Przekonali mamę, Tadek ze mną, Stasia i Kazik wszyscy zostaliśmy. Mieliśmy rozpocząć nowe lepsze życie. Większość Polaków z Wacowic , Rychcic i innych pobliskich miejscowości wyjechała na Ziemie Odzyskane i osiedliła się w rejonie Sieniawki w powiecie kłodzkim i koło Strzelina w województwie wrocławskim. W Wacowicach nastała Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka. Niebawem we wsi zjawiła się władza sowiecka, zmieniona nazwę wsi na Załużany, by więcej nie przypominała polskości tych ziem. Odbyło się wiejskie zebranie, zebrali wszystkich mieszkańców w jednym miejscu i kazali wpisywać się na listę chętnych przystąpienia do kołchozu.

Czytaj więcej...

 / Bracia Marian i Henryk Markiewiczowie, 1927 r.

„Żegnaj Wilno, miłe miasto me rodzinne
takie piękne no i inne niż setki innych miast.
Tu ma radość i niewinna moja miłość
kwitła tak jak biały kwiat do murów twych i chat”

Fragment piosenki, którą w 1945 r.
śpiewali Polacy wysiedlani transportami z Wilna

Marian Markiewicz urodził się 29 marca 1924 r. w Kownie. W październiku 1920 r., gdy Wileńszczyzna została zajęta przez polskie oddziały gen. Lucjana Żeligowskiego, Kowno zaczęło pełnić funkcję stolicy państwa litewskiego. Mieszkała w nim duża liczba Polaków, co nie podobało się władzom Litwy. Bezpieczniej dla ludności polskiej było zamieszkać w granicach Rzeczypospolitej. W 1928 r. ojciec Mariana, Edward Markiewicz, próbował nielegalnie przekroczyć granicę państwową, aby udać się do Wilna, w celu znalezienia odpowiedniego mieszkania i pracy. Został jednak schwytany przez polskich pograniczników i uznany za szpiega. Oczyścili go z podejrzeń i poręczyli za niego: brat babci Edwarda, profesor Władyczko z Uniwersytetu Wileńskiego i znany wileński adwokat Mieczysław Engel. Ojciec został wypuszczony i otrzymał pracę geodety. W tym czasie jego żona Anna Markiewicz rozdała koweńskim Polakom większość rzeczy, pozostawiając sobie tylko to, co najpotrzebniejsze i udała się do Wilna z dwojgiem dzieci, Marianem i jego starszym bratem Henrykiem.

Czytaj więcej...