Autor we "Wstępie" na s. 5 - 6 pisze: ,,Pod koniec średniowiecza Ruś sięgała na zachodzie po rzekę Jasiołkę. W jej granicach było Krosno i Rzeszów. Ten stan rzeczy przejęło województwo ruskie w czasach I Rzeczypospolitej. Jednak zasięg osadnictwa ruskiego kurczył się. W XIX w. wsie zamieszkiwane przez Rusinów i te, w których jeszcze były cerkwie, ledwo sięgały Brzozowa. Pod koniec tego stulecia rodzące się nacjonalizmy – polski i ukraiński – uznały San, pomiędzy Sanokiem a Przemyślem, za granicę etniczną. Prymitywne ideologie potrzebują prostych rozwiązań. To rozgraniczenie przyniosło tragiczne skutki w latach 1944–1947. Jeśli nie mieszkało się po „właściwej” stronie Sanu narażało się, w lepszym wypadku na wygnanie za San, a w gorszym na śmierć".

Czytaj więcej

   2 listopada:
W mieście Lubaczów 2 listopada 1946 r. upowcy uprowadzili i zamordowali Pawła Bednarza. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.). Oraz: We wsi Moszczenica – Witki 1 lub 2  listopada 1946 r. zamordowali Pawła Bednarza lat 31 ur. 1915 r. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.).
   3 listopada:   
We wsi Dolina pow. Sanok banderowcy zamordowali Kazimierza Romaniuka, ur. w 1924 r.  
   4 listopada:   
We wsi Poraż pow. Lesko banderowcy podczas kolejnego rabunku zamordowali 2 Polaków.
We wsi Zabłocie pow. Biała Podlaska 4 listopada 1946 r., milicjant z posterunku MO w Zabłociu, S. Panasiuk, zawiadomił 141 Strażnicę WOP, że na Koloni Zabłocie ukrywa się dwóch uzbrojonych mężczyzn.

Czytaj więcej

Władze sowieckie rozpoczęły wprowadzać nowe porządki od wydania szeregu zarządzeń zmierzających do zespolenia politycznego, gospodarczego i społecznego zajętych ziem wschodnich z Ukraińską Socjalistyczną Republiką  Rad. W pierwszych tygodniach zakazano używania języka polskiego w urzędach, usunięto polskie nazwy ulic, zreorganizowano szkolnictwo  wprowadzając swoje programy nauczania, dokonano wymiany pieniądza. 22 października 1939 roku, pod kontrolą i presją okupacyjnej armii sowieckiej oraz organów NKWD, przeprowadzono wybory do rad, w których wyborca nie mógł postąpić inaczej niż akceptować kandydatów bez skreśleń. Wybrane rady niezwłocznie (bo już w końcu października) zwróciły się do Rady Najwyższej ZSRS z prośbą o przyłączenie Wołynia do Związku Sowieckiego, na co   wyrażono zgodę, i już 1 listopada 1939 roku Rada Najwyższa ZSRS wydała dekret o włączeniu Zachodniej Ukrainy (w tym Wołynia) do Związku Sowieckiego.

Czytaj więcej

Powiat oszmiański za czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów był największym z powiatów w województwie wileńskim. To właśnie na jego terenie – w Krewie – zawarto układ, który dał początek unii polsko-litewskiej. Stąd wywodzi się królewska dynastia Jagiellonów. Tu urodziło się wielu wybitnych artystów, kapłanów i obrońców Ojczyzny.

W cyklu wspomnień przedstawię osoby i rodziny związane z przedwojenną historyczną „Oszmiańszczyzną”. Niekiedy będą to wątki nieznane, innym razem odświeżone, ale wzbogacone o nowe materiały z archiwów lub zbiorów prywatnych. Znacznej części nigdy nie publikowano. Kolejne artykuły pojawiać się będą w dwumiesięcznych odstępach.

Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej Stanisław Keczmer związał swe życie z powiatem oszmiańskim w roku 1922. Do wybuchu II wojny światowej pracował w oświacie. Pracę nauczycielską łączył z aktywnością społeczną oraz podnoszeniem kwalifikacji wojskowych. Jako podporucznik rezerwy wziął udział w wojnie z Niemcami. Jesienią 1939 roku powrócił do Wilna. Aresztowany przez Sowietów znalazł się w Kozielsku.

Czytaj więcej