- Kategoria: Historia
- Wiesław Bednarek
- Odsłony: 2501
Jan Bednarek ps. „Kowiński” -żołnierz 27 WDP AK
Jan Bednarek urodził się w Nowej Dąbrowie w roku 1915 jako syn Piotra i Weroniki zd. Leśniewska. Początkowo przebywał w Radowiczach, gdzie zawarł związek małżeński z Adelą Rakowską, mieszkanką Radowicz w 1939 roku w kościele w Turzysku. Zasadniczą służbę wojskową odbywał Stryj wcześniej w KOP-ie na Polesiu w latach 1935-38, którą ukończył w stopniu plutonowego. W wojsku wyczuł się specjalności telefonisty i dlatego mógł podjąć pracę na poczcie w Turzysku. Pracował tam i za okupacji sowieckiej i niemieckiej przy akceptacji przełożonych, będąc zaprzysiężonym członkiem ZWZ od 08. 1941, przyjął pseudonim „Kowiński”. Mówiło się w rodzinie, że Stryjek służąc w KOP-ie „chodził na tamtą stronę”, co rozumiemy że chodził na sowiecką stronę w celach wywiadowczych. Do Zasmyk został skierowany rozkazem w połowie sierpnia 1943 roku i jest najpierw d-cą drużyny łączności a potem d-cą II plutonu w oddziale „Jastrzębia”.
Bierze udział w wyprawie do Osieka, Bud Ossowskich, walce pod Ośmigowiczami oraz wielu innych akcjach oczyszczających teren z upowskiej dominacji.
22 listopada dowodzi Jan Bednarek obroną przed drugim atakiem UPA na miasteczko Kupiczów ,odrzucając tysiącosobowe siły ukraińskie wspierane 2 działami i „czołgiem-samoróbką”, zdobywając ów czołg. Po mobilizacji i koncentracji 27 DW AK w Zasmykach w ramach akcji „Burza” jest Stryjek Janek dowódcą II plutonu I kompanii w batalionie „Jastrzębia”. Bierze udział w walkach z Niemcami – akcja na Hołody, walki pod Maszowe i Władynopolem. Ma także udział w bitwie o Kowel. Walczy w okrążeniu w lasach Mosurskich a po przekroczeniu Bugu dołączył do oddziałów AK na Zamojszczyźnie. Walczył do czasu wkroczenia wojsk sowieckich. Latem 1944 przebywa w rejonie Sławna u partyzanckiego przyjaciela Wacka Rakowskiego, gdzie zostaje aresztowany przez UB i przewieziony do więzienia w lubelskim Zamku. Osądzony na dożywocie a po prośbie o ułaskawienie otrzymuje wyrok 25 lat zesłania na Sybir. Trafia do obozu NKWD nr. 41 w Ostaszkowie .Tam pracuje w nieludzkich warunkach przy wyrębie lasów. Następuje próba ucieczki szesnastoosobowej grupy Polaków.
W końcowej fazie ucieczki zostaje Stryj tylko z Janem Tutusem („Sroka”- Jastrzębiak) ale obydwaj wpadają w łapy NKWD (Tutus wraca do Polski dopiero w 1956r.). Jan Bednarek ląduje ostatecznie w Kowlu, gdzie pracuje w PUR, ciągle pod nadzorem NKWD. Szczęśliwie po pewnym czasie przedostaje się wraz z transportem polskich przesiedleńców na polska stronę. Ta ucieczka powiodła się. Jego tułaczka po syberyjskich tajgach, sowieckich więzieniach trwała 1,5 roku. W 1946 roku osiedla się Stryj Janek najpierw w Hajdukach Nyskich a potem w Nysie. Pracuje resztę życia w nyskiej fabryce samochodów dostawczych. Zmarł w Gliwicach w 1984 roku. Tyle udało mi się wydobyć z pamięci o moim stryju. PS.
O obozie w Ostaszkowie stryj raczej nie wspominał, informację uzyskałem dopiero wiele lat po jego śmierci. Obóz nr 41 w Ostaszkowie był zorganizowany rozkazem NKW D z 20 stycznia 1943 r. z limitem na 4 300 osób. (...) Dariusz Rogut w opracowaniu „Z dziejów Polaków internowanych w Związku Sowieckim - obóz nr 41 w Ostaszkowie” na stronie 97 pisał:...... relacja ta dotyczy siedmiu uciekinierów ze stycznia 1945 r., którymi byli m.in. Jan Bednarek ps. „Koweński”, Wacław Rakowski ps. „Wicher”, Jan Tutus ps. „Sroka”, Leonard Gissyng ps. „Złotówka” — wszyscy z 27 Dywizji AK. Po dwóch miesiącach tułaczki zostali grupkami wyłapani nad granicą polską. (...) *Jan Tutus został później skazany przez sąd w Leningradzie za kradzież barana podczas ucieczki zwolniony z łagru w Murmańsku dopiero po śmierci J. Stalina w 1953 r. L. Karłowicz, Polscy partyzanci w sowieckich łagrach, PTL, sygn. 194/s, s. 14-65
źródło: DZIEJE NAJNOWSZE, ROCZNIK XXXIII — 2001,1 PL ISSN 0419-8824
http://rcin.org.pl/Content/46619/WA303_62908_A507-DN-2001-R-33-2_Rogut.pdf