- Kategoria: Historia
- Stanisław Żurek
- Odsłony: 1587
Kalendarium ludobójstwa - LUTY 1946
2 lutego:
We wsi Łukowe pow. Lesko podczas napadu UPA na posterunek MO poległ milicjant Szczepan Podsobiański, natomiast 3 innych milicjantów zostało uprowadzonych i zamordowanych.
We wsi Ropienka pow. Lesko: „02.02.46 r. został zamordowany Karol Jun.” (Prof. dr hab. Leszek S. Jankiewicz: Uzupełnienie..., jw.; Seria – tom 8).
4 lutego:
We wsi Darowice pow. Przemyśl upowcy spalili wieś i zamordowali 2 Polaków.
Na terenie pow. Jarosław poległ ppor. Stanisław Wisznicki (Winnicki), ur. w 1923 r.
We wsi Młodowice pow. Przemyśl upowcy spalili wieś i zamordowali 8 Polaków a 6 zostało rannych i poparzonych.
We wsi Rokszyce pow. Przemyśl zamordowali 3 Polaków.
We wsi Szczutków pow. Lubaczów zamordowali Ukraińca Mikołaja Junika ur. 1915 r. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.).
6 lutego:
We wsi Wielopole pow. Sanok upowcy zamordowali Karola Misio.
7 lutego:
We wsi Krzywe pow. Brzozów upowcy zamordowali 21-letniego Antoniego Dobrzańskiego.
We wsi Mrzygłody Lubyckie gm. Lubycza Królewska pow. Tomaszów Lubelski: „07.02.1946 r. zostali uprowadzeni i zamordowani przez bojówkarzy z sotni „Żeleźniaka” Bzdel Ignacy l. 54, jego córka Emilia l. 22 i synowie: Jan l. 15 i Bazyli l. 12.” (Prof. dr hab. Leszek S. Jankiewicz: Uzupełnienie..., jw.; Seria – tom 8).
We wsi Tyrawa Wołoska pow. Sanok w walce z upowcami poległ Tadeusz Żołnierczyk z samoobrony.
8 lutego:
We wsi Wańkowa pow. Lesko UPA zamordowała robotnika naftowego Jana Kaczmarka.
10 lutego:
We wsi Dołżyca pow. Lesko upowcy zamordowali 2 Polaków.
11 lutego:
We wsi Wielkie Oczy pow. Jaworów zamordowali Bolesława Wilhelma lat 20. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.).
12 lutego:
We wsi Mokre pow. Sanok upowcy uprowadzili 4 Polaków, którzy zaginęli.
We wsi Pawłokoma pow. Brzozów upowcy uprowadzili 13 Polaków, z których 8 po torturach zamordowali w rejonie wsi Wola Wołodzka. „12 II 1946 r. w nocy banda UPA uprowadziła z Pawłokomy 13 osób. Z grupy tej zwolniła czteroosobową rodzinę Fedzugów, a jednej osobie, Emilowi Michalikowi, udało się wytłumaczyć, że jego ojciec był Ukraińcem i dzięki temu ocalał. Pozostałych osiem osób: Jan Marszałek (37 lat), Józef Pantoł (25 lat), Władysław Ulanowski (24 lata), Andrzej Żańczak (lat 45) oraz cztery osoby o nieustalonej tożsamości zostały zamordowane w rejonie Woli Wołodzkiej. Po ucieczce banderowców Emil Michalik zeznał, że „powiązano ich sznurami i popędzono razem przez las dylągowski do przysiółka Huty w sołectwie Poręby, po drodze ich kopano butami i bito kolbami karabinów. Po przybyciu do przysiółka Huty czteroosobowa rodzina Fedzugów została zwolniona. Pozostałych dziewięciu mężczyzn popędzono dalej aż do Wołodża i tam związanych trzymano pod strażą przez cały dzień. Wieczorem odprowadzono do Woli Wołodzkiej, gdzie dokonano przesłuchań z zastosowaniem różnych tortur, jak np. nożami kaleczono ciało i posypywano solą. Po przesłuchaniu wszystkich ośmiu mężczyzn półżywych wyprowadzono na pole i tam zamordowano. Jego przesłuchiwano jako ostatniego, a gdy powiedział, że jego ojciec był Ukraińcem, zwolniono go, mówiąc, by cały czas pozostawał w domu, ponieważ gdy nadejdzie odpowiedni czas, to powołają go do służby w UPA”. Ten jednak po przesłuchaniu zbiegł i schronił się na Przedmieściu Dynowskim.” (Ks. Stanisław Nabywaniec, ks. Jan Rogula [Uniwersytet Rzeszowski] NAD BŁĘKITNYM SANEM I... NAD SYNYM SJANOM. I TAK TEŻ BYŁO W RELACJACH POLSKO-UKRAIŃSKICH DO 1947 R. Za: ref_15_XBS_Nad Błękitnym Sanem i ... Nad Synym Sjanom. I …; www.pogorzedynowskie.pl › data › XBS › ref_15_XBS )
13 lutego:
We wsi Borowa Góra pow. Lubaczów 13 lutego 1946 r. zamordowali Jana Buczkę ur. 1931 r. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.).
We wsi Młodów pow. Lubaczów upowcy zamordowali 4 Polaków. Oraz: zamordowali Jana Antonika ur. 1901 r. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.).
We wsi Siedliska pow. Brzozów miejscowi Ukraińcy oraz z SKW z Jawornika Ruskiego obrabowali gospodarstwa polskie oraz zamordowali Jana Buczka. Oraz: 13 II 1946 r. banderowcy zamordowali w Siedliskach Józefa Dziwika. (Ks. Stanisław Nabywaniec, ks. Jan Rogula [Uniwersytet Rzeszowski] NAD BŁĘKITNYM SANEM I... NAD SYNYM SJANOM. I TAK TEŻ BYŁO W RELACJACH POLSKO-UKRAIŃSKICH DO 1947 R.)
14 lutego:
We wsi Dzików Nowy pow. Lubaczów upowcy zamordowali Franciszka Strychacza.
We wsi Łuczyce pow. Przemyśl został zamordowany przez UPA szer. Bolesław Mikołajczyk ur. 1924 r. z oddziału WOP w Przemyślu.
15 lutego:
We wsi Dołżyca pow. Lesko upowcy zamordowali 1 Polaka.
We wsi Jawornik Ruski pow. Przemyśl upowcy zamordowali 4-osobową rodzinę polską Cemglerów z 2 małoletnich dzieci.
We wsi Zaradawa pow. Jarosław UPA w zasadzce zamordowała 4 żołnierzy WP z 26 pp 9 DP.
Na przysiółku Zastawne koło Mołodycza pow. Jarosław WP w walce z częścią sotni M-l straciło około 20 żołnierzy.
16 lutego:
We wsi Smolnik ad Baligród pow. Lesko w walce z UPA poległ kpr. Jan Majewski, ur. 1924 r.
18 lutego:
We wsi Bartkówka pow. Brzozów: IPN Rzeszów; sygn. S 59/09/Zi - śledztwo w sprawie zbrodni przeciwko ludzkości polegającej na zabójstwie przez nieustalonych sprawców przy użyciu broni palnej w dniu 18 lutego 1946r. w Bartkówce woj. podkarpackiego Stanisława B. oraz kradzieży mienia w postaci 4 krów, 3 koni, odzieży i żywności. „W dniu 18 lutego 1946r. wieczór do domu Stanisława B. w Bartkówce weszło trzech uzbrojonych mężczyzn. Wypili stojący w kuchni słój ze śliwowicą, a następnie wszystkich zapędzili do piwnicy. Z domu zabrali odzież, pościel, sprzęty gospodarstwa domowego oraz zboże, które załadowali do sań. Z obory wyprowadzili 3 konie i 4 krowy. Następnie wywoływali po nazwisku uwięzionych w piwnicy. Wychodzących uderzali kolbą karabinu. Stanisław B. rozpoznał jednego ze sprawców. Kiedy o tym powiedział, napastnicy związali mu ręce z tyłu i kazali uciekać. Otrzymał wówczas 6 strzałów z broni palnej, powodujących natychmiastową śmierć. Śledztwo w tej sprawie umorzono 22 lipca 2009r. wobec braku cech zbrodni przeciwko ludzkości i przedawnienia karalności.” Oraz: 18 II w Bartkówce banderowcy zamordowali 40-letniego Stanisława Budnika. (Ks. Stanisław Nabywaniec, ks. Jan Rogula [Uniwersytet Rzeszowski] NAD BŁĘKITNYM SANEM I... NAD SYNYM SJANOM. I TAK TEŻ BYŁO W RELACJACH POLSKO-UKRAIŃSKICH DO 1947 R.)
19 lutego:
We wsi Chotyniec pow. Jarosław zginął milicjant z posterunku MO Młynach Władysław Łuszczyszyn. (Andrzej Zapałowski: Granica w ogniu. Warszawa 2016, s. 125).
20 lutego:
We wsi Ryszkowa Wola pow. Jarosław został zamordowany przez Ukraińców Stanisław Szczebliwilk („Wiązownica pamięta”; w:http://www.mieczyslawgolba.pl/biuletyn.pdf)
W miejscowości Werbkowice pow. Hrubieszów upowcy rozbroili i zamordowali 8 żołnierzy WP.
22 lutego:
We wsi Brusno Nowe pow. Lubaczów upowcy uprowadzili 1 Polaka, który zaginął.
23 lutego:
We wsi Bartkówka pow. Brzozów zamordowali Stanisława Budnika.
We wsi Stary Dzików pow. Lubaczów zamordowali w bestialski sposób 2 Polki, lat 21 i 29. Oraz: zamordowali Annę Hałęłę ur. 1924 r. i Marię Martyniuk lat 29. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.).
W nocy z 27 na 28 lutego:
We wsi Uherce Mineralne pow. Lesko upowcy zamordowali 5 Polaków i spalili 4 budynki.
28 lutego:
We wsi Kamienne pow. Sanok upowcy zamordowali 2 Polaków, natomiast w walce poległo 20 żołnierzy WP a 30 zostało rannych.
We wsi Korzeniec koło Birczy pow. Przemyśl zamordowali 4 Polaków, w tym 3 kobiety.
We wsi Leniuszki pow. Biała Podlaska z rąk UPA zginął Aleksander Antoniuk, rolnik z Leniuszek i członek samoobrony przy posterunku MO w Zabłociu. Został uprowadzony z domu i zamordowany w lesie niedaleko Bokinki Pańskiej. (Agnieszka Kolasa: Działalność OUN-UPA w regionie bialskopodlaskim; w: Radzyński Rocznik Humanistyczny 7, 2009).
We wsi Równiny pow. Włodawa uprowadzili Marcina Dobroszuka i po torturach zamordowali.
We wsi Zapałów pow. Jarosław zamordowali milicjanta Szczeblika, ur. 14.05.1924 r. Patrz wyżej: 20 lutego...
Od kwietnia 1944 do lutego 1946:
W kolonii Peresołowice pow. Hrubieszów: „Śledztwo w sprawie zbrodni ludobójstwa dokonanych w okresie od kwietnia 1944 r. do lutego 1946 r. w miejscowości Kolonia Peresołowice i innych miejscowościach województwa lubelskiego, polegającej na zabójstwie około 40 osób, a następnie podpaleniu zabudowań mieszkalnych i gospodarczych w miejscowości Brodzica, przez nacjonalistów ukraińskich, którzy dopuszczając się tych czynów działali w celu wyniszczenia polskiej grupy narodowościowej” ( S. 61/08/Zi ).
W lutym 1946 roku:
We wsi Chotylub pow. Lubaczów upowcy zamordowali Katarzynę Bednarz. .
We wsi Hołuczków pow. Sanok upowcy uprowadzili i zamordowali 5 Polaków.
Na początku 1946 roku:
We wsi Ulucz pow. Brzozów banderowcy zabili 18-letnią Marię Milczanowską. (Z. Morajko, Z rzeźbą w życiorysie. O Adolfie Milczanowskim opowieść, „Nasza Gmina Dydnia”, Nr 4(9):2006, s. 10.)
Stanisław Żurek