Logo

KALENDARIUM LUDOBÓJSTWA ROK 1945 SIERPIEŃ

 W nocy z 31 lipca na 1 sierpnia 1945 roku:

W miasteczku Baligród pow. Lesko  upowcy zamordowali 2 Polaków, w tym kobietę. Meldunek z posterunku MO, który zaatakowany przez UPA obronił się tracąc jednego zabitego i jednego rannego podał, że zamordowanych zostało kilkunastu Polaków, w tym Maria Głogowska, „która na pytanie bandyty, kim jest, odpowiedziała: Jestem Polką” (Stanisław Żurek: UPA w Bieszczadach, Wrocław 2010, s. 72). 

We wsi Hoczew pow. Lesko  UPA zamordowała 5 Polaków oraz uprowadziła z posterunku MO 5 milicjantów oraz mieszkankę Hoczwi – Józefę Latusek. Według ukraińskich danych zginęło 2 milicjantów, a do niewoli wzięto sześciu i sekretarkę. (Żurek..., s. 73).

   1 sierpnia:

W wsi Wola Michowa pow. Lesko UPA zamordowała milicjanta Mieczysława Kłosowicza

   4 sierpnia: 

We wsi Łastówki pow. Drohobycz banderowcy zamordowali Karolinę Woźny.

We wsi Sielnica pow. Przemyśl Ukraińcy z SKW uprowadzili i zamordowali 2 Polaków. „Kurasz Jan, ur. 17.06. 1892 r., miejscowy sołtys, został związany drutem kolczastym i wrzucony żywcem do studni w Bachórzem” (Siekierka..., s. 724, lwowskie).

   6 sierpnia:  

W leśnictwie Balnica nadleśnictwo Komańcza pow. Lesko został dotkliwie pobity przez banderowców, a następnie zabrany do lasu, skąd nie wrócił, gajowy o nazwisku Łazoryszczak (podawany czasami jako Ryszard Łazo), jego dom splądrowano i doszczętnie ograbiono. (Edward Orłowski, w: http://www.krosno.lasy.gov.pl/documents/149008/17558056/martyrologium +le%C5%9Bnik%C3%B3w+2013.pdf). 

   7 sierpnia:  

We wsi Szczerbanówka pow. Lesko  upowcy zamordowali Piotra Fesia oraz 32-letniego rolnika Marcina  Kozickiego.

   8 sierpnia:  

We wsi Leszczowate pow. Lesko  upowcy zamordowali Jana Kuźmińskiego, lat 23.

   9 sierpnia:

We wsi Wielkie Oczy pow. Jaworów 9 sierpnia 1945 r. na skutek ciężkiego pobicia przez bojówkarzy UPA zmarł w szpitalu w Jarosławiu Tadeusz Klimczak lat 24. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.).

   12 sierpnia: 

We wsi Jabłonica Ruska pow. Brzozów upowcy zamordowali 3 Polaków oraz 2 uprowadzili. (Prus..., s. 266).

   13 sierpnia:  

We wsi Maćkowice pow. Przemyśl został zamordowany przez miejscowych banderowców Stanisław Kość.

   15 sierpnia:  

We wsi Chlebowice Świrskie pow. Przemyślany upowcy zamordowali Polaka Adama Dunicza.

   16 sierpnia:

W okolicy wsi Rzepedź pow. Sanok w walce z UPA poległo 8 żołnierzy WP.

   17 sierpnia:  

We wsi Cewków pow. Lubaczów 17 sierpnia 1945 r. zamordowali Józefa Jabłońskiego ur. 1933 r. i drugiego chłopca o nazwisku Otulak ur. 1933 r. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.). 

   18 sierpnia:  

We wsi Ujkowice pow. Przemyśl upowcy obrabowali gospodarstwa polskie oraz zamordowali 13 Polaków i 2 Ukraińców.

   19 sierpnia:

We wsi Czuczmany Zabłotne pow. Złoczów: „Dnia 19 sierpnia 1945 roku, Kupiak  ze swoją bandą dokonał napadu na wieś Czuczmany Zabłotne, gdzie zostali zamordowani: sołtys Stefan Gonczar, jego żona Maria i dwie córki Julia Łukasiewicz i Anna Ruda, Maria Borucka i jej syn Teodor, Maria Spodarek  i Justyna Przysiężna. W sumie 8 osób. Majątek zamordowanych rozgrabiono.” (Bronisław Szeremeta: "Watażka jego zbrodnie i zakłamane wspomnienia". W: http://www.republika.pl/szeremeta/watazka.htm ).

   W nocy z 20 na 21 sierpnia:  

We wsi Hola pow. Włodawa upowcy zamordowali około 15 Polaków.

   22 sierpnia: 

We wsi Iskań pow. Przemyśl około godziny 22:00 grupa 12 uzbrojonych w karabiny ludzi napadła dom polskiej rodziny Teodozji Bacza i zabiła jej córkę Helenę Bacza w wieku 20 lat, narodowości polskiej. „Morderstwa dokonali w bestialski sposób, bijąc swą ofiarę łożyskami karabinów. Po dokonaniu samobójstwa [sic] położono trupa w przygotowaną furmankę, przywieźli nad San i tam utopili. Z banderowców rozpoznany został Sluzae (sic) Milko [Omelan], Pleczeń Milko [Omelan Płeczeń, który ukrywał się w bunkrze aż do ogłoszenia amnestii], Bustwat Michał i Bustwat Iwan z Iskani, oraz Kocaba z Ruskiej Wsi. Oprócz tego wypadku ci sami banderowcy zabili w czerwcu 1945 roku Anielę Czura, Marczak Marię i Kurasza Kazimierza, wszyscy narodowości polskiej.”(http://suozun.org/dowody-zbrodni-oun-i-upa/n_groza-pod-bircza/?fbclid=IwAR0X608T0OBj0J8iRi5sYMgn7hh_2loS5QNRm4NmvF_E0TINULqsXuqKJBQ ).

We wsi Szklary pow. Sanok  UPA żywcem spaliła 2 Polaków a 4 osoby zostały ciężko poparzone.

   26 sierpnia: 

Koło wsi Waręż pow. Hrubieszów:  „26.08.1945. Napad bojówki UPA na komisję przesiedleńczą koło wsi Waręż zostało zamordowanych 4 członków Komisji NN.” (Prof. dr hab. Leszek S. Jankiewicz: Uzupełnienie..., jw.;  Seria – tom 8).

    W nocy z 26 na 27 sierpnia:
We wsi Czanyż pow. Kamionka Strumiłowa
: „W nocy z 26 na 27 sierpnia 1945 roku, Kupiak ze swą bandą napadł na wieś Czanyż. Zamordowano tam 11 osób, wśród których Kupiak osobiście zamordował dwie kobiety. Majątek zamordowanych rozgrabiono. Zeznania świadka Falińskiej Susabowskiej: „Przed ucieczką Kupiaka do Polski, kiedy z nim przebywałam we Lwowie, zjawiła się krewna Kupiaka i przywiozła wyroby ze złota, dolary, futra i wiele innych, cennych rzeczy, które dla niego przechowywała. Wszystko to zabrał on ze sobą, gdy uciekł za granicę. We Wrocławiu, przy mnie, sprzedał jedno futro za 10000 zł.”  W październiku 1945 roku Kupiak z dokumentami ekspatrianta na nazwisko Władysław Brodziak, wyjechał do Polski, zabierając ze sobą zagrabione złoto, dolary i inne cenne mienie pomordowanych przez niego ludzi. W maju 1946 roku uciekł z PRL do Czechosłowacji, a stamtąd przez Niemcy, Anglię do Kanady i osiedlił się w Toronto”. (Bronisław Szeremeta: "Watażka jego zbrodnie i zakłamane wspomnienia". W: http://www.republika.pl/szeremeta/watazka.htm ).

   27 sierpnia:

We wsi Dołżyca pow. Lesko  UPA zabiła Grzegorza Wethacza. 

We wsi Załuż pow. Lubaczów 27 sierpnia 1945 r. na skutek odniesionych ran zmarł Franciszek Wojciechowski lat 35. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.).

   Od marca 1944 roku do sierpnia 1945 roku:

W miejscowości Horożanka pow. Podhajce:Między marcem 1944 r. a sierpniem 1945 r zamordowano co najmniej 34 osoby, w tym: Cal Michał i dwie jego córki oraz synowa, Cal Paweł l. ok. 40, i jego matka l. ok. 60, Cabalski Mieczysław l. ok. 35, Czeczel Joanna l. ok. 35, Groszek Jan l. 30, jego żona Helena l. ok. 26, i 2-letni syn, Klimuntowski Henryk l. ok. 35 i Władysław l. ok. 50, Marnicki Czesław l. ok. 22, Mazur N. l. ok. 60, Orłowski Stanisław l. ok. 35, Rachmil Józef  l. ok. 24 i Maria l. ok. 22, Niałowski N. l. ok. 19, Sadłowska Hanna l. 30 (z Otrbowiczów) żona Ukraińca i jej córka, Szczuryk Jan l. ok. 40, Wandzer N. l. ok. 48 i jej dwie córki: w wieku l. 21 oraz Katarzyna l. 28, Wilczyński N. l. ok. 24, Złotnicki Grzegorz l. ok. 55, jego żona Anna l. ok. 50, trzej synowie: Michał l. ok. 25, Karol l. ok. 19 i najmłodszy l. 14.” (Kubów..., jw.).

   W sierpniu 1945 roku (świadkowie nie podali dnia): 

We wsi Bircza Stara pow. Dobromil (pow. Przemyśl) został uprowadzony przez banderowców do lasu Michał Chrobak, ur. 10.01.1909r, który zaginął bez wieści.  

We wsi Borki Wielkie pow. Tarnopol, świadek Marian Figiel: „W Borkach Wielkich tydzień czekaliśmy na transport. Koło tej stacji banderowcy zamordowali starsze małżeństwo. Widziałem. Ona leżała martwa na łóżku, on za skrzynią na ubrania, miał siekierę w plecach... - pan Marian zawiesza głos”. (Szymon Kozica: Żegnaj, moja ziemio, ale ja jestem Polakiem; w:  https://plus.gazetalubuska.pl/zegnaj-moja-ziemio-ale-ja-jestem-polakiem/ar/11770770 ).

We wsi Chlebowice Świrskie pow. Przemyślany: „Kiedy Adaś poszedł rano do sadu po jabłka, wyszli z ukrycia czekający na niego banderowcy, zabrali go i zamordowali na pastwisku, podrzynając mu w bestialski sposób gardło. Okaleczonego stawiali na nogi i kazali śpiewać: „Jeszcze Polska nie zginęła”. Widział tę scenę pastuch, który opowiedział o tym siostrze Adasia. Ciało chłopca zawlekli do lasu i zakopali. Siostra nie znalazła grobu swego, 14-letniego brata”. (Zofia Bakota; w: Komański..., s. 774).

We wsi Cieplice pow. Jarosław : Śledztwo w sprawie: zbrodni przeciwko ludzkości polegającej na zabójstwie Piotra Ł. w sierpniu 1945 r. w Cieplicach woj. podkarpackie,(S 54/10/Zi).

We wsi Czukiew pow. Sambor banderowcy na oczach matki zamordowali jej 19-letniego syna. Za czasów ZSRR postawiono tutaj Pomnik Matki Ukrainy z wypisanymi nazwiskami polskich i ukraińskich ofiar banderowców, zainstalowano znicz podłączony do gazociągu. Gdy powstała wolna Ukraina tablicę zerwano, znicz został zniszczony, dopływ gazu zamknięty; „I właśnie w taki sposób zaczęła się rodzić „nowa przyjaźń” pomiędzy narodami Ukrainy i Polski’. (Siekierka..., s. 900, lwowskie).

We wsi Horożanka pow. Podhajce „ukraińscy powstańcy” uprowadzili 22-letnią Marię Rachmil i ślad po niej zaginął; wywieziona w 1942 roku na przymusowe roboty do Niemiec powróciła do wsi i okazało się, że jej rodzice już „repatriowali się” do Polski.

We wsi Kobylnica pow. Lubaczów w lipcu 1945 r. zamordowali Józefa Dorobę oraz Rozalię Szałaj lat 19. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.). Rozalia Szałaj została zamordowana przez miejscowych Ukraińców w sierpniu 1945 roku.

We wsi Petlikowce Stare pow. Buczacz pozostała 75-letnia matka (Tekla Grubizna) czekając na powrót syna (Karol Grubizna, lat 34) z wojska, inni Polacy wyjechali do Polski. Gdy wrócił tego samego dnia z tobołkami ruszyli do Buczacza. Na skraju wsi zatrzymali ich „ukraińscy powstańcy” i zamordowali: syna rozebrali z munduru do bielizny, związali ręce i nogi drutem kolczastym, ułożyli na drzwiach nabitych do góry ostrymi gwoździami i deptali po jego ciele na oczach matki, aż skonał, potem zamordowali matkę.

We wsi Podhorce pow. Stryj miejscowi banderowcy zamordowali 32 letniego Bronisława Pilnego, który przyszedł z Daszawy, gdzie się schronił z rodziną, obejrzeć swoje gospodarstwo.

We wsi Siedliska pow. Brzozów upowcy uprowadzili Polkę Wandę Kotlarz z d. Zając, żonę Ukraińca, zmasakrowali jej twarz i zamordowali, zwłoki jej po kilku dniach wyłowiono z Sanu. Modu dokonano za zgodą jej męża. We wsi spalili tez drewniany kościółek.

We wsi Ustrzyki Górne pow. Lesko  UPA obrabowała polskie domy i zamordowała 2 Polaków.

We wsi Wołodź pow. Brzozów na drodze między wsią Siedliska a wsią Poręba znaleziono zwłoki uprowadzonego 16-letniego Polaka: ręce miał przybite gwoździami do dwóch rosnących obok siebie drzew a w bok ciała miał wbity zardzewiały bagnet, skonał w męczarniach. 

   Latem 1945 roku:  

We wsi Bircza Stara pow. Dobromil (pow. Przemyśl) na drodze, podczas powrotu z kościoła w Birczy, upowcy uprowadzili 2 Polaków; rodzeństwo, 24-letniego Piotra Chrobaka i jego młodszą siostrę Annę Chrobak  –  i ślad po nich zaginał.

We wsi Brusno Nowe pow. Lubaczów: „Michał Bąk zamordowany został w okrutny sposób w lesie bruśnieńskim, uprowadzony z pola, gdzie chciał zebrać trochę zboża. Przed śmiercią był torturowany, wyrwano mu język, wydłubano oczy, pokłuto całe ciało. Ręce miał związane drutem kolczastym”. (http://na.horyniec.info/mord-dokonany-przez-bandy-ukrainsk

We wsi Buszcze pow. Brzeżany: „Latem 1945 zostali zamordowani: Kuziów Maria l. 72 , Medycka Anastazja l. 32; Medycka Katarzyna l. 63.”  (prof. dr hab. Leszek Jankiewicz: Uzupełnienie do listy strat ludności polskiej..., jw., tom 7).

 Stanisław Żurek

Podstawowe źródła opracowania, które nie są wymieniane przy podawanych przypadkach zbrodni: 

Jastrzębski Stanisław: Ludobójstwo nacjonalistów ukraińskich na Polakach na Lubelszczyźnie w latach 1939 – 1947; Wrocław 2007. 

Komański Henryk, Siekierka Szczepan: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939 – 1946; Wrocław 2004.

Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Bulzacki Krzysztof:: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939 – 1947; Wrocław 2006.

Siekierka Szczepan, Komański Henryk, Różański Eugeniusz: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939 – 1946; Wrocław, bez daty wydania, 2007.

Siemaszko Władysław, Siemaszko Ewa: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939 – 1945; Warszawa 2000.

Template Design © Joomla Templates | GavickPro. All rights reserved.