Zbigniew Staniewicz. Zapomniany amant z „Dzikich pól”

/ Zbigniew Staniewicz w 1933 r.  autor nieznany - Narodowe Archiwum Cyfrowe

Zbigniew Staniewicz ( Gozdawa- Staniewicz) urodził się w Petersburgu 18 września 1906 roku, jako syn Zygmunta i Marii Sachsów. Dzieciństwo spędził w Rosji. W 1920 roku rodzina jednak musiała wrócić do Polski i osiąść w Warszawie.  Młody Staniewicz wstąpił do Korpusu Kadetów, mając nadzieję na zrobienie kariery wojskowej. Coś jednak nie wyszło, ponieważ podjął pracę, jako urzędnik,  na kolei. Tu też nie wszystko mu pasowało, bo przez pewien czas nosił się z zamiarem zostania duchownym. Od dzieciństwa  fascynował się kinem i chyba dlatego w 1929 roku wziął udział w konkursie na amanta filmowego zorganizowanym przez redakcję "Wieczoru Warszawskiego" i wytwórnię "Forbert-Film".  Józef Lejtes  poszukiwał  odtwórcy głównej roli Jerzego w filmie " Z dnia na dzień". Co prawda Staniewicz nie otrzymał tej roli ale został zauważony, co spowodowało, że otrzymał swą pierwszą - jeszcze epizodyczną - rolę w dramacie "Mocny człowiek". Premiera  filmu w reżyserii Henryka Szaro odbyła się w 1929 roku, ale nazwisko Staniewicza nie pojawiło się w napisach. (Film zachował się do dnia dzisiejszego.) Dostrzeżono jednak urodę i fotogeniczność Staniewicza  i zaczął otrzymywać główne role. Pierwszą z nich była postać legionisty, wachmistrza Stanisława, w "Ostatniej eskapadzie"  filmu reżyserowanego przez debiutanta Wacława Serafinowicza.Film kręcono w roku 1931 w Afryce, Jugosławii i Polsce. Nim jednak doszło do premiery tego filmu, zagrał jeszcze u Lejtesa w "Dzikich polach" ( 1932 r.- Nawiasem mówiąc, film nie zachował się do dnia dzisiejszego. ) Wielonarodowa grupa oficerów podejęła próbę  ucieczki z sowieckiej niewoli.

Ucichły ostatnie echa wojny światowej . . . Oficerowie, żołnierze różnych armii ostatkiem sił przedzierają się przez pustkowia Rosji do polskiej granicy. Docierają do Miłojca. Zbig i Węgier Bodenyi wybierają się do wsi, by zdobyć pożywienie. Poznają Basię, pomiędzy nią a Zbigiem nawiązuje się sympatia. Niestety, na skutek podstępu, Basia pada ofiarą gwałtu pułkownika armii carskiej, Radki. Nadjeżdżają bolszewicy. Zbig wyprowadza Basię do kaplicy. Gdy wraca do towarzyszy przeżywa szok - wszyscy zginęli. Z rozpaczy podnosi Zbiga budząca się świadomość obowiązku wobec Basi, którą gorąco pokochał. Musi wyprowadzić ją z tego cmentarzyska wojny, aby rozpocząć razem nowe życie.

Zbigniew Staniewicz jako Zbieg w jednej ze scen filmu „Dzikie pola”, źródło: NAC, zespół: Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji, sygn. 1-K-12275-18

 Staniewicz, grający rolę Polaka, kadeta armii austro- węgierskiej, zdobywa popularność, a  jego podobizna trafia na okładkę "Kina" ( pismo  1932,1934 ).  W 1933 zdobył tytuł  "arbitra elegantiarum" na Balu Mody zorganizowanym przez Związek Artystów Dramatycznych. Zapowiadała  się przed nim wielka kariera, bo niebawem zagrał w operetce  Oskara Strausa "Kobieta , która wie, czego chce"  z Heleną Makowską, w warszawskim teatrze "8.30".  Następny był film: "Hanka"  (Tytuł alternatywny: Oczy Czarne) wyreżyserowany przez Jerzego Del-Atana w 1934 r. (Nie zachował się do dnia dzisiejszego.) Wołyń. Rok 1905. Jan Bereza zostaje zesłany na Sybir, zaś jego żona ginie w walce z żandarmami. Pozostaje nieświadoma wypadków córka Berezy - pięcioletnia Hanka. Mijały lata. Sierotka Hanka wychowywała się bez opieki. Zakochała się w kłusowniku włóczędze, kpiąc sobie z zabobonnej wsi. Nieporozumienia na tym tle prowadzą do samosądu . . . uniknąwszy śmierci znalazł się Hanka w obozie cygańskim. Zakochuje się w niej król Cyganów, lecz niezmordowany kłusownik Zbych odnajduje Hankę i powoduje zerwanie z królem. Zagrożeni ratują się ucieczką i wróciwszy razem do domu zastają tam ojca - Berezę. Przychodzi rok 1920. Wybucha wojna, z której powraca do swej Hanki zwycięski Zbych. Zabierają się wspólnie do pracy i tworzą nowe, szczęśliwe ognisko. W roli szlachetnego włóczęgi Jura wystąpił w filmie  "Przybłęda" (reż. Jan Nowina- Przybylski 1933 r.) Melodramat, którego akcja rozgrywa się w jednej ze wsi na Huculszczyźnie, wyreżyserowany przez Jana Nowinę Przybylskiego, twórcę "Chama", "Ty, co w Ostrej świecisz bramie", "Błazna purymowego". W roli głównej wystąpiła Ina Benita, znana z ról w przedwojennych komediach - "Dwie Joasie", "Jaśnie pan szofer" oraz dramatach - "Gehenna", "Ludzie Wisły". Żonaty Dmetro i włóczęga Jur kochają się w pięknej Maryjce. Gdy na jarmarku Dmetro zauważa, że dziewczyna poświęca swą uwagę Jurowi, wszczyna z nim bójkę, w której sam ginie. Maryjka znajduje nad urwiskiem rannego Jura i bierze go pod swoją opiekę. Dopiero po jakimś czasie dowiaduje się, że przygarnęła mordercę. Targają nią sprzeczne uczucia - wyrzuty sumienia, obawa o los Jura i miłość do niego. Gdy mieszkańcy wsi dowiadują się, gdzie przebywa morderca, ruszają do chaty Maryjki, ale zastają ją samą. Wloką dziewczynę do wsi, by wymierzyć jej sprawiedliwość. Miejscowy głupek usiłuje ratować Maryjkę - otwiera śluzę. Wezbrana woda porywa dziecko Horpyny - wdowy po Dmetrze. Nadbiega Jur, bez namysłu skacze do wody i ratuje dziecko. Nieruchomy i zawstydzony tłum patrzy, jak Jur odchodzi, niosąc na rękach nieprzytomną Maryjkę

/ Ina Benita i Zbigniew Staniewicz w filmie fabularnym „Przybłęda” w reżyserii Jana Nowiny-Przybylskiego nakręconym w Żabiem na Huculszczyźnie w 1933 roku. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe.

 Wystąpił jeszcze w roli turysty Stefana w tatrzańskim "Zamarłym echu" ( reż. Adam Krzeptowski 1934 r.)  Aktor Zbigniew Staniewicz był jednym z najprzystojniejszych amantów filmowych II Rzeczypospolitej. Obsadzano go przede wszystkim w filmach, których akcja toczyła się w malowniczych plenerach, często na popularnych Kresach. Jego błyskawiczną i obiecującą karierę przerwała jednak przedwczesna śmierć. Zmarł w niewyjaśnionych do końca okolicznościach  14 maja 1934 roku. Spoczywa na Cmentarzu Bródnowskim (kw. 47G, rząd 1, grób 7). Mimo, że w ciągu dwóch lat zagrał pięć dużych ról szybko jednak popadł w zapomnienie.

Źródła:

1) Zbigniew Staniewicz- Internetowy Polski Słownik Biograficzny

https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/zbigniew-staniewicz

2) http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=11111686

3) Zbigniew Staniewicz: tragiczny koniec amanta z Dzikich pól" autor: Marek Teler    https://histmag.org/Zbigniew-Staniewicz-tragiczny-koniec-amanta-z-Dzikich-pol-20654?fbclid=IwAR0sVp2zW1G_g4ztLQsax25-eHgRfoySjIJK5jlKexHubO07XIP3W5k6pPM