W Lubartowie powstał mural o żołnierzach 27 WDP AK

Lubartów jest pierwszym miastem na Lubelszczyźnie -i chyba jednak w Polsce- w którym powstał mural poświęcony żołnierzom 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej.
Jak czytamy w tygodniku lokalnym „Wspólnota Lubartowska” mural powstał przy współpracy RCEZ - Regionalne Centrum Edukacji Zawodowej - z MON. Mural wykonały lubartowskie artystki, Edyta Weremczuk i Małgorzata Wronowska.
Na muralu po lewej, wykonanym na podstawie zdjęcia zrobionego latem 1944 r. w Rudce Kijańskiej, widoczni są por. Michał Fijałka „Sokół”, ppor. Mścisław Sławomirski „Prawdzic”, mjr Jan Szatowski „Kowal”.

Po prawej pokazani są rtm. Józef Ostoja - Gajewski „Tomek”, mjr Tadeusz Sztumberk - Rychter „Żegota”, por. Roman Romaszkan „Maria”, ppor. Ryszard Pietasz „Pałysz”.
20 lipca 1944 roku Armia Czerwona sforsowała Bug i zaczęła zajmować Lubelszczyznę. W zaistniałej sytuacji (wycofywanie się wojsk niemieckich) dowództwo Dywizji rozpoczęło przygotowywanie uderzenia na Lublin w ramach akcji „Burza”. 22 lipca mjr „Żegota” przywiózł z Komendy Okręgu zadania akcji „Burza” na Lubelszczyźnie, jakie postawiono przed Dywizją. Batalion I/45 pp „Gzymsa” w zasadzce rozbił kolumnę Niemców pod Firlejem. Bataliony II/43 pp „Hrubego” i II/50 pp „Jastrzębia”, współdziałając z miejscowym oddziałem AK, opanowały Lubartów. Nocą batalion „Jastrzębia” obsadził Michów, batalion I/43 pp „Korda” opanował Kock zaś batalion I/50 pp „Sokoła” zajął Koniaków i Kozłówkę. Zablokowano ruchy Niemców we wszystkich kierunkach. Około południa 23 lipca do Lubartowa wkroczyły jednostki 3 Korpusu Armii Czerwonej (1 Front Białoruski), a po południu przybyły oddziały AL ppłk. Korczyńskiego (uwolnione przez wojska sowieckie z okrążenia w lasach parczewskich). Na skutek jego żądań, dowództwo dywizji usunęło swoje oddziały z Lubartowa, koncentrując je w rejonie Kaniówki, Kozłówki i Siedlisk. Z dowództwem korpusu sowieckiego ustalano zasady dalszej walki z Niemcami.
Niestety, 25 lipca w Skrobowie odbyło się spotkanie oficerów dywizji ze stroną sowiecką pod przewodnictwem gen. Bakanowa. Zdumionym Polakom przedstawiono żądanie złożenia broni.  
W tym czasie oddziały polskie zostały otoczone przez wojsko sowieckie. Wymuszone złożenie broni odbyło się tego samego dnia w Skrobowie, rozformowanie jednostki nastąpiło 26 lipca.
Podczas działań 27 WDP AK na Lubelszczyźnie wykonano sporo zdjęć na których uwieczniono oficerów i żołnierzy dywizji.
Na podstawie tych zdjęć, które również wielokrotnie były publikowane w Kresowych Serwisie wykonano mural w Lubartowie.
Gratulujemy pomysłu i jego wykonania gdyż historia 27 WDP AK  jest mniej niż oszczędnie prezentowana w przestrzeni publicznej i historii polskiego oręża.