Logo

Zburzone przez Ukraińców kościoły w diecezji łuckiej 1941 – 1945.

1. Aleksandria, miasteczko, pow. Równe. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny pw. Zaślubin Najświętszej Marii Panny. „Parafia Zaślubin Najświętszej Marii Panny w Aleksandrii, erygowana w XVII wieku. Kościół zniszczony przez Ukraińców w 1943 r. Po 1945 roku w części urządzono bibliotekę.”  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
2. Annowola, kolonia,  pow. Kostopol. 28 marca 1943 roku Ukraińcy po napadzie na ludność polską zniszczyli kościół parafialny pw. Błogosławionego Czesława.  

(http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). „Kościół pw. Błogosławionego Czesława, drewniany, zbudowany w 1926 r. przez hrabiego Pruszyńskiego oraz innych darczyńców i wiernych. Parafia erygowana w 1924 r.. Kościół został zniszczony przez UPA w marcu 1943 r.” (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).
3. Beresteczko, miasteczko, pow. Horochów: „Kościół pw. Trójcy Świętej. Niegdyś klasztor oo. Trynitarzy (1698-1832). Pierwszy kościół drewniany pw. św. Andrzeja Apostoła zbudowany został w połowie XVII w. Nowy murowany, wzniesiony w latach 1711-33 przez Tomasza Karczewskiego, kasztelana halickiego, właściciela Beresteczka. Wykończony kosztem Zamoyskiego, starosty lubelskiego. Do 1920 r. w kościele tym przechowywana była szabla księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, którą ukradli bolszewicy. Obecnie kościół jest w ruinie. Większa część dachu pokryta jest papą bitumiczną. Brak okien. Wejście do kościoła jest zamknięte. Obok kościoła znajduje się dzwonnica z pustymi miejscami na 3 dzwony. W części placu kościelnego za prezbiterium (zakrystia?) znajduje się zwalisko gruzu i śmieci. Na ścianach kościoła widoczne są pęknięcia. Kaplice na terenie parafii: Peremyle, Werbeń, na cmentarzu i w domu Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi w Beresteczku wszystkie zniszczone w nie znanych nam okolicznościach” (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
4. Berezne, miasteczko, pow. Kostopol. W czerwcu 1945 roku po ekspatriacji Polaków Ukraińcy ograbili i zdewastowali empirowy kościół murowany pw. św. Kajetana z lat 1813 – 1817 fundacji Michała Korzeniowskiego (Siemaszko..., s. 199).
5. Bereżnica, miasteczko, pow. Sarny. W 1943 roku UPA zniszczyła kościół parafialny pw. Świętego Rafała Archanioła odbudowany w 1927 roku w stylu barkowym. Pierwszy kościół drewniany został wzniesiony w 1614 r. przez Janusza Ostrogskiego. Uległ on spaleniu na początku XVII w. podczas najazdu nieprzyjacielskiego. Na jego miejscu, staraniem Bolesława Skirmunta, został wybudowany w 1726 r. nowy kościół, również drewniany, w stylu barokowym, ale z murowanym prezbiterium. W 1927 r. trąba powietrzna zerwała dach z kościoła. W latach następnych staraniem wiernych oraz proboszcza ks. Władysława Mańkę, kościół został w całości odbudowany i był budowlą murowaną. W ołtarzu głównym od 1681 r. znajdował się cudowny obraz Matki Boskiej nieznanego autora. U dołu srebrnej szaty znajdował się napis: „Cor meum sub pedibus tuis o sanctissima”. Jego dalsze losy po zburzeniu świątyni są nieznane. Obecnie z barokowego kościoła zachował się jedynie mały fragment muru. Kościół ograbili, a następnie wypalili wnętrze banderowcy w 1943 lub 1944 roku. Latem 1954 r. jednostka wojskowa z Sarn wysadziła w powietrze mury kościelne. Z cegły kościoła wybudowano w Sarnach dwa obiekty: brygadę traktorową i wyrzutnię rakiet strategicznych.  (Za:  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=209&catid=25&Itemid=101 ). „Parafia Świętego Rafała Archanioła w Bereźnicy, erygowana w 1614 r.  Kościół zniszczony przez Ukraińców w 1943 roku, a ostatecznie został rozebrany w 1954 roku.”  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
6. Białozórka, miasteczko, pow. Krzemieniec. W 1943 roku, po sierpniowych mordach na ludności polskiej, UPA spaliła i zburzyła rzymskokatolicką kaplicę cmentarną, murowaną, pełniącą funkcję kościoła (sam kościół był w budowie) (Siemaszko..., s. 414). „Parafia Świętego Rocha w Białozórce, pierwsza parafia była erygowana w 1768 roku, ale w 1869 roku kościół zamknięto i zburzono z rozkazu władz carskich. W 1921 r. reerygowano parafię budując kaplicę, właściwy kościół był w budowie. Kaplicę i kościół zniszczyli w 1943 roku Ukraińcy.”  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). „Kościół parafialny pw. św. Rocha. Pierwszy, pw. Zwiastowania NMP, murowany, został wybudowany staraniem hrabiego Adama Brzostowskiego i jego żony Teofili z Ogińskich w.1768 r. W 1889 r. rząd carski kościół zamknął, a następnie zburzył. Pozostała jedynie plebania. Łaskami słynący obraz św. Rocha został przeniesiony do Łanowiec. W 1921 r. parafia została reerektowana; funkcję kościoła parafialnego spełniała kaplica cmentarna, do której został przeniesiony obraz św. Rocha. Kaplica cmentarna czynna była do lipca 1943 r., a następnie została i zburzona przez UPA. Pozostała po niej tylko sterta gruzu. Nie wykończony kościół służy obecnie jako spichlerz i magazyn mąki dla miejscowego kołchozu. Dwa boczne wejścia są zamurowane. Przez prezbiterium urządzono wjazd dla maszyn kołchozowych. Na cmentarzu parafialnym urządzono pastwisko dla bydła. Zachowało się kilkanaście pomników z XIX w. Brak jest informacji co się stało z łaskami słynącym obrazem św. Rocha.” (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101). We wsi Białozurka w roku 1943 miał miejsce napad nacjonalistów ukraińskich na kościół katolicki, w którym zginęło kilkudziesięciu Polaków. (http://www.publixo.com/text/0/t/7982/title/Szumsk_i_Lanowce ).  
7. Boremel, miasteczko, pow. Dubno. Jesienią 1943 roku UPA zniszczyła kościół pw. Świętej Trójcy z ok. 1782 roku. „Kościół pw. Trójcy Świętej  - murowany, wykończony około 1782 r. przez Kunegundę z Sanguszków i Franciszka Czackich. W 1830 r. zamknięty przez władze carskie i przekazany prawosławnym, odzyskany ponownie w 1920 r. W kościele znajdował się cudowny obraz Pana Jezusa z 1773 r. Zasłynął on swego czasu w całej Rzeczypospolitej. W 1773 r. po rozbiorze Polski Pan Jezus w obrazie boremelskim płakał krwawymi łzami. Prawdopodobnie po 1840 r. obraz został wywieziony przez ostatniego proboszcza i umieszczony w kościele w Tajkurach. Po 1920 r. już nie powrócił do parafii. Brak informacji o jego dalszych losach. W czasie II wojny światowej, prawosławni ponownie przejęli kościół, a nabożeństwa katolickie odbywały się w domu u T K. Wysockich. W czerwcu 1943 r. UPA przeprowadziła masowe mordy na terenie parafii. Częściowo zniszczony został również kościół (jesień 1943). Kościół decyzją władz obwodowych w 1951 r, został przekazany na klub, a następnie został w latach pięćdziesiątych całkowicie zburzony (ok. 1955 roku). Obecnie z kościoła nic się nie zachowało. Na miejscu kościoła jest prywatny dom i pole.
Kaplica: w Kołodeżu, murowana w 1928 r. przez Jana Wysockiego; jej los jest nam bliżej nie znany, prawdopodobnie zniszczona. (za:  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=209&catid=25&Itemid=101 ).
8. Bystrzyce, wieś, pow. Kostopol. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny.  Funkcję kościoła spełniała kaplica pałacowa, murowana z 1849 r. Zdewastowana i zniszczona w 1943 r. przez UPA, obecnie w ruinie. Nabożeństwa w tej kaplicy odprawiał (ostatnie) o. Serafin Kaszuba. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
9. Chinocze, kolonia, pow. Sarny. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół (kaplica) parafialny.  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
10. Chołoniewicze, wieś,  pow. Łuck: „Funkcję kościoła parafialnego spełniała drewniana kaplica z 1754 r., odnowiona w 1914 r. przez parafian.  Kaplica zniszczona po 1945 r.
Kaplica z 1800 r. w Lipnie, obecnie nie istnieje. http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101
11. Chrynów, wieś,  pow. Włodzimierz Wołyński. 11 lipca 1943 roku w czasie nabożeństwa Ukraińcy zamordowali 200 osób, a kościół spalili. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). „Kościół parafialny, drewniany, wybudowany w latach 1935-36, staraniem wiernych, pod administracją ks. Stanisława Symona - pierwszego proboszcza. Parafia została utworzona w 1937 r. i istniała do 11 lipca 1943 r., kiedy to banderowcy zamordowali ponad 200 wiernych w czasie nabożeństwa. Zginął przy ołtarzu ks. Jan Kotwicki. Kościół został spalony.” (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).  
12. Czartorysk, wieś, pow. Łuck: „Kościół parafialny oraz klasztor należały dawniej do oo. Dominikanów (1639-1831). Kościół z cegły ufundował Andrzej Leszczyński w 1639 r., wojewoda dorpacki. W 1831 r. rosyjskie władze gubernialne kościół i klasztor skonfiskowały i przekazały na cerkiew prawosławną. W 1915 r. klasztor został zniszczony. Parafia została erygowana w 1920 r. Wkrótce staraniem wiernych i ks. Apolinarego Tarnogórskiego w 1930 r. kościół został odrestaurowany. W podziemiach znajdowały się grobowce Czartoryskich i okolicznej szlachty. W 1920 r. kościół został częściowo zniszczony, splądrowany i ograbiony przez bolszewików. Odrestaurowany w latach dwudziestych, dzięki ofiarom wiernych, dotacji Urzędu Konserwatorskiego w Łucku, Ministerstwa Robót Publicznych i właścicieli lasów: Księżopolskiego, Siennickiego i Sittauera. Zniszczony po 1945 r., obecnie w ruinie. (za:  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=209&catid=25&Itemid=101 ).
13. Dermanka, wieś, pow. Kostopol. W czerwcu 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny pw. Świętego Izydora Oracza. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). Kościół pw. św. Izydora Oracza, drewniany, został wybudowany w 1932 r. ze składek wiernych przez proboszcza, ks. Leonarda Samosenkę z Ludwipola. Kościół został ograbiony i zdewastowany, a następnie rozebrany przez banderowców w czerwcu lub lipcu 1943 r., wtedy też zginęła większość wiernych. Wieś i plebania zostały spalone. Ostatnim proboszczem był o. Serafin Kaszuba. Obecnie zachował się jedynie zdewastowany i zarośnięty cmentarz parafialny. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
14. Domaninka Duża, wieś, pow. Krzemieniec. Latem 1943 roku UPA zniszczyła drewniany kościół z 1700 roku, z łaskami słynącym obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej (Siemaszko..., s. 477).  
15. Drańcza Polska, wieś, pow. Dubno. W 1943 roku UPA całkowicie zniszczyła murowany kościół parafialny z 1925 roku. „Kościół murowany, wybudowany w 1925 r. przez parafian i ks. Franciszka Topolnickiego - proboszcza z Radziwiłłowa. Kościół został całkowicie zniszczony przez UPA w 1943 r., wierni częściowo wymordowani (marzec 1943 r.)”.  (za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
16. Drużkopol, miasteczko, pow. Horochów. W nocy z 6 na 7 stycznia 1944 roku: „upowcy wysadzili w powietrze kościół rzymskokatolicki pw. Niepokalanego Poczęcia NMP i św. Stanisława Biskupa z XIX w.. Wraz z kościołem zniszczony został łaskami słynący obraz Niepokalanego Poczęcia NMP” (Siemaszko..., s. 128). „Parafia Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Drużkopolu, pierwsza parafia i klasztor ojców Franciszkanów w 1692 roku, w końcu XVIII wieku powstał kościół murowany pod wezwaniem, ale został w 1832 roku skasowany, Nowy kościół wybudowano około 1900 roku. Kościół zniszczony przez Ukraińców w nocy z 6/7 stycznia 1944 roku, pozostał w ruinie”. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). W latach 1692-1832 istniał kościół i klasztor oo. Franciszkanów, ufundowane przez Stanisława Drużkiewicza, kasztelana chełmskiego. Kościół i klasztor były drewniane. Pod koniec XVIII w. Wojciech Rzyszczewski (1786) wzniósł nowy murowany klasztor i kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny i św. Stanisława Bpa. W 1832 r. rząd carski klasztor skasował, kościół został rozebrany, a na jego miejscu wybudowano cerkiew. Nowy kościół murowany zbudowała na cmentarzu Maria hrabina Ledóchowska. W czasie I wojny światowej kościół został poważnie uszkodzony (szczególnie wieża) przez artylerię niemiecką. Odrestaurowany w latach 30-tych przez parafian i ks. Jana Nowaka - miejscowego proboszcza. W wielkim ołtarzu znajdował się łaskami słynący obraz Niepokalanego Poczęcia NMP.  Było to dzieło nieznanego mistrza szkoły włoskiej. Obraz posiadał pozłacaną, srebrną sukienkę i był koronowany. Po wielu latach poszukiwań, dzięki ofiarności i pracy p. Eugeniusza Johanowicza z Łodzi, udało się odtworzyć ten obraz. Oryginał został zniszczony przez banderowców razem z kościołem (6/7.01.1944 r.). Kopia została poświęcona przez papieża Jana Pawła II w dn. 13.06.1987 r. i przekazana w dn. 26.10.1992 r. do parafii rzymskokatolickiej w Malinie (diec. żytomierska).  Kościół z 6 na 7 stycznia 1944 r. został wysadzony w powietrze również przez UPA.
Do parafii należały kaplice: w Bużanach (drewniana) i Zagajach (murowana - 1910). Kaplice zostały zniszczone przez UPA w 1943 r.. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
17. Hłuboczek, wieś, pow. Równe. W lipcu 1943 roku upowcy spalili drewniany kościół rzymskokatolicki pw.  Najświętszej Marii Panny Królowej Polski, postawiony w 1927 roku. (Siemaszko..., s. 683). „Kościół parafialny pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski, drewniany. Został zbudowany w 1927 r. ze składek parafian i staraniem żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza. Na miejscu kościoła znajduje się plac przy drodze i strefa ochronna wieży ciśnieniowej. Po budynku kościoła nie ma żadnych śladów. Został zniszczony w latach czterdziestych, podobnie jak kaplica w Milatynie, w bliżej nie znanych okolicznościach.”  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).  
18. Hnidawa (Gnidawa), wieś, pow. Łuck, „Nocą, w wigilię Bożego Narodzenia 1943r. bandy UPA zaatakowały wioskę Gnidawę, leżącą nieopodal Łucka. Wymordowali ludność, część została spalona w kościele, część w swoich domach. Pradziadek Felicjan przyszedł tam rano, domy jeszcze się paliły, pomagał ratować ludzi. Ze zgrozą wspominał obraz zniszczenia i bestialstwa dokonany przez Ukraińców”. Wioska Gnidawa występuje jako przedmieście Łucka o nazwie Hnidawa. („Ocalić od zapomnienia”. Praca na konkurs pt: „Korzenie wielu głubczyczan są na Kresach” . Rafał Litwinowicz , uczeń Publicznego Gimnazjum im. Jana Pawła II w Baborowie. W: Kresowy Serwis Informacyjny nr 6 z 2013 r.).  
19. Hołoby,wieś, pow. Kowel. W 1943 roku Ukraińcy obrabowali i zdemolowali barokowy kościół murowany pw. św. Michała Archanioła z 1713 roku. (Siemaszko..., s. 333).
20. Horodno, wieś, pow. Luboml. Kościół parafialny pw. św. Trójcy w mieście powiatowym Luboml posiadał filialną kaplicę we wsi Horodno. W 1943 r. większość parafian została zamordowana przez UPA, część uciekła za Bug lub została ekspatriowana w 1944 r. Wtedy też zostały sprofanowane i zniszczone kaplice w Maszowie i Horodnie.  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=209&catid=25&Itemid=101 ).  
21. Huta Stepańska, kolonia, pow. Kostopol. 19 lipca 1943 roku po napadzie na ludność polską Ukraińcy spalili kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Jezusowego. „Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa (wcześniej kaplica), drewniany. Parafia utworzona w 1922 r. z podziału parafii stepańskiej. Nowy, bardzo oryginalny, drewniany kościół zbudowany został w stylu zakopiańskim z ofiar wiernych i pod administracją ks. Aleksandra Czabana - miejscowego proboszcza. Kryty był szerokimi gontami sosnowymi ze strzelistą wieżą górującą nad okolicą. Kościół został spalony przez banderowców po napadzie 19/20 lipca 1943 r. Zginęło wtedy ok. 250 wiernych.”  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
22. Jałowicze, wieś, pow. Dubno: „Kościół pw. Objawienia Naświętszej Marii Panny. Pierwszy kościół, drewniany, został wybudowany przez Samuela Dolmata Isajkowskiego (dekret Sądu Ziemskiego Łuckiego dla Tomasza Leżeńskiego - bpa łuckiego i brzeskiego z 25 maja 1669 r.). Nowy, murowany, został wybudowany w 1716 r. ze składek i ofiar wiernych oraz staraniem Władysława Krzyszkowskiego - starosty włodzimierskiego. Był pod administracją oo. Dominikanów do 1851 r. Wtedy został przekazany duchowieństwu świeckiemu. Kaplica murowana w Ostrożcu z 1934 r., wybudowana przez rodzinę Ledóchowskich. W czerwcu 1943 r. miejscowi Polacy bronili się skutecznie w tej kaplicy przed banderowcami, którzy zorganizowali masowe rzezie Polaków na terenie parafii. Obecnie kościół w Jałowiczach i kaplica w Ostrożcu nie istnieją. Zostały zniszczone prawdopodobnie w 1943 r. przez UPA, w nie znanych bliżej okolicznościach.”  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).  
23. Jankowce, wieś, pow. Luboml: „Kaplica drewniana z 1925 r. w Jankowcach pw. św. Marii Magdaleny, spalona przez UPA w 1943 r.”  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
24. Janowa Dolina, osada, pow. Kostopol. 23 kwietnia 1943 roku w czasie rzezi ludności polskiej UPA oraz chłopi ukraińscy z okolicznych wsi zniszczyli kościół parafialny pw. Chrystusa Zbawiciela. Na miejscu kościoła pozostała zbiorowa mogiła 600 osób pomordowanych w trakcie napadu.  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
25. Karasin, wieś, pow. Łuck. W czerwcu lub lipcu 1941 roku Ukraińcy spalili drewniany kościół parafialny razem ze zgromadzoną ludnością polska, w tym dziećmi pierwszokomunijnymi. „Parafia została utworzona w 1938 r. z podziału parafii Maniewicze. W 1939 r. liczyła zaledwie ok. 200 wiernych. W 1940 r. proboszczem był ks. Bronisław Reroń; ur. w 1908 r., wyśw. w 1938 r., zm. w 1940 r. Po nim parafię objął ks. Edmund Domański, ur. w 1908 r., wyśw., 1935 r., zm. po 1975 r. Drewniany kościół i plebania zostały spalone przez nacjonalistów ukraińskich w czerwcu lub w lipcu 1941 r.”  (W:
http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=209&catid=25&Itemid=101).   „Ks. Andrzej Kwiczała, proboszcz parafii w Maniewiczach, opowiadał o parafianach, którzy oprowadzali go po okolicznych lasach i pokazywali miejsca, w których zamordowana została cała rodzina polska. „Jak tu ominąć miejsce w Karasinie, gdzie został spalony kościół z dziećmi  pierwszokomunijnymi, a księdza wywleczono i zamordowano gdzie indziej. Nocą, po kryjomu postawiłem tam krzyż. Stoi do dziś, a miejscowi jeszcze kwiatki przy nim położą.” („Żal kresowych stanic”, w: „Nasz Dziennik”  z 23 – 24 października 2010 r.).
26. Kazimierka, wieś, pow. Kostopol. Pomiędzy 19 – 23 kwietnia 1943 roku, w Wielkim Tygodniu, UPA zniszczyła przy pomocy materiałów wybuchowych barokowy kościół pw. Świętego Kazimierza z 1670 roku. Tutaj 15 sierpnia odbywały się słynne odpusty od 1671 roku, na które przybywały tysiące pielgrzymów z Wołynia i Polesia. !5 sierpnia 1942 roku policja ukraińska nie dopuściła do uroczystości i liczni pielgrzymi rozjechali się. Był to ostatni, udaremniony odpust, po 314 latach istnienia parafii. Parafia słynęła z cudownego obrazu NMP Kazimierzeckiej i stanowiła przez wiele lat „Częstochowę Wschodu”. Obraz został przeniesiony do cerkwi w Stepaniu, ale i tą w 1950 roku zniszczono. Dalsze losy obrazu są niejasne.
27. Kąty (Kuty), wieś, pow. Krzemieniec. Latem 1943 roku: „W jakiś czas po napadzie na Kąty Ukraińcy zdemontowali blaszane dachy z kościoła pw. św. Izydora Oracza z 1927 r. i budynku Kasy Stefczyka , po czym rozebrali murowane budowle do fundamentów”. (Siemaszko..., s. 451). W nocy z 3 na 4 maja 1943 roku na terenie kościoła św. Izydora Oracza  walkę ze zgrupowaniem upowców „Kruka” i melnykowców „Chrina” stoczyła grupa polskiej samoobrony. Na drugi dzień w kolumnie liczącej około 2 tysięcy osób ewakuowali się w dramatycznych okolicznościach do Szumska, potem do Krzemieńca. Po ewakuacji ludności w kościele pozostała grupa obrońców. W nocy z 4 na 5 maja UPA oraz chłopi ukraińscy przełamali obronę Polaków w kościele i dokonali ich rzezi. Relacjonuje brat zakonny Cyprian: „Zaraz po świętach w wioskach koło Szumska wymordowano do 600 Polaków, reszta schroniła się do Krzemieńca. Potem uderzono na Kuty, była to najliczniejsza parafia w powiecie krzemienieckim (4 tys. dusz). Gdy zaczęto mordować, ludność schroniła się do kościoła wraz z księdzem proboszczem. W kościele broniono się przez jedną noc, w ciągu dnia kobiety z dziećmi uszły do Krzemieńca, w kościele zostali mężczyźni, by go bronić – następnej nocy naszły liczniejsze hordy, kościół zburzono, a 200 Polaków w nim wyrżnięto. Z całej parafii nie została ani jedna dusza.  /.../ Uchodźcy wszyscy uciekają do Wiśniowca, gdzie w klasztorze żyją w opłakanych warunkach i cierpią straszną nędzę. Aż serce się kraje na widok tej nędzy i opowiadań o niej. Co rano przychodzą wieści – tam zabito, tam zrabowano, tam znów spalono dom wraz z ludźmi. I tak dzień po dniu upływa w męce i naprężeniu nerwów, bo nie ma wątpliwości, że gdy załoga niemiecka opuści Wiśniowiec (zamek), to pierwszej nocy wszyscy Polacy będą wymordowani. /.../ Jakie jest tutaj nasze życie, to z tego opisu Wielebny Ojciec sobie wystawi – jesteśmy gotowi na śmierć, bo trzeba by cudu Bożego i szczególnej opieki Matki Boskiej, byśmy z tej pożogi unieśli całe głowy. Bardzo więc prosimy o święte modlitwy, by Pan Jezus się zlitował i uspokojenie nastąpiło, bo naprawdę straszne przeżycia przechodzą tutejsi Polacy, których całą winą jest to, że się urodzili Polakami i są katolikami, bo nawet tych Ukraińców, którzy w czasach polskich przyjęli katolicyzm, mordują”.(1943, 21 czerwca – Pismo Delegata R.G.O. w Krakowie do Prezesa R.G.O. w Krakowie. Zawiera informacje dotyczące mordów na Wołyniu i problemu uchodźców z tego terenu. W załączeniu list zakonnika – brata Cypriana z Wiśniowca na ten temat. W:  APKr, DOKr 16, s. 3-7).
28. Kisielin, miasteczko, pow. Horochów. 11 lipca 1943 roku UPA zamordowała 86 Polaków zgromadzonych na mszy oraz zniszczyła kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z 1720 roku. Pierwszy, drewniany kościół powstał w 1685 r. z przerobionego zboru ariańskiego. Przebudowy tej dokonał Stanisław Kowalewski, łowczy kijowski. W 1915 r. artyleria rosyjska zniszczyła kościół niemal całkowicie. Po wojnie odbudowywany do 1939 r. 11 lipca 1943 r. UPA napadła na kościół i zamordowała 86 osób. Wnętrze kościoła zostało wypalone. Po 1945 r. władze sowieckie zdjęły blachę z kościoła, a następnie pokryły go słomą i urządziły międlarnię lnu i konopi. Wskutek samozapłonu wybuchł pożar. Obecnie kościół w ruinie. (Za:  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
29. Kołki, wieś, pow. Łuck. 13 czerwca 1943 roku UPA spaliła kościół pw. Wniebowzięcia NMP z 1664 roku razem z około 40 wiernymi. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). „Pierwszy, drewniany, zbudowany został w 1664 r. przez Samuela Kazimierza Leszczyńskiego - oboźnego koronnego. W wyniku działań wojennych spłonął w 1916 r., ostrzelany ogniem pocisków. W 1921 roku została wzniesiona niewielka, tymczasowa nowa świątynia z bali sosnowych. Ks. Edward Zajączkowski, miejscowy proboszcz wystawił w latach 1929-1930 ze składek wiernych nowy kościół drewniany. Kościół spalony przez UPA po 13 czerwca 1943 roku. W kościele spłonęło żywcem ok. 40 wiernych.
Kaplice: cmentarna i w Koszyszczach. Ich los jest nam bliżej nie znany (zostały zniszczone po 1945 r.)”. (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
30. Kołodno, wieś, pow. Krzemieniec. 18 września 1943 roku UPA spaliła empirowy kościół pw. św. Marcina i św. Elżbiety sprzed 1789 roku, a także klasycystyczny pałac; rzeź ludności polskiej miała miejsce 14 lipca 1943 r. (Siemaszko..., s. 437).  Pod koniec XVIII w. czynna była kaplica publiczna, zbudowana z drewna i cegły w latach 1782-1783 staraniem Michała Rzewuskiego, wojewody podolskiego. Nowy kościół, z cegły, został wybudowany przed 1789 r. przez Leonarda Marcina Swiejkowskiego. W 1892 r. rząd carski przekazał kościół na cerkiew prawosławną, parafię zaś skasował. Ponownie zaczęła funkcjonować pod koniec 1917 r. Kościół spaliła UPA 14.07.1943 r., mury wysadziła Armia Czerwona po 1944 r.  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
31. Koniuchy, majątek, pow. Horochów. 20 stycznia 1944 roku UPA spaliła drewniany  kościół pw. Wniebowzięcia NMP z 1667 roku z fundacji Wacława Hulewicza oraz klasycystyczny pałac Czackich (Siemaszko..., s. 190).
32. Korytnica, miasteczko, pow. Włodzimierz Wołyński. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny pw. Świętego Antoniego, Parafia erygowana w 1605 roku.  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). „Pierwszy kościół, drewniany, został wybudowany w 1605 r. staraniem parafian. Utworzenie parafii potwierdzili: w 1615 r. król Zygmunt II i Władysław IV w dniu 3.03.1635 r. W 1864 r. został wzniesiony nowy kościół, murowany (w miejsce poprzedniego), z funduszy dominikanina Ambrożego Nagujewskiego. W kościele tym znajdował się łaskami słynący obraz św. Antoniego. Jego losy po 1943 r. są nie znane. Ostatnim proboszczem był ks. Karol Baran, żywcem przecięty piłą przez banderowców latem 1943 r. Razem z nim zginęło wielu parafian. Kościół został całkowicie zniszczony przez nacjonalistów ukraińskich po 1943 r.”  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
33. Kozaczki Hryńki, wieś, pow. Krzemieniec. W 1943 roku Ukraińcy spalili kościół parafialny. „Parafia w Kozaczkach Hryńkach, erygowana w 1939 roku, kaplica była w budowie, innych danych brak. Kościół spalony przez Ukraińców w 1943 roku.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
34. Kozin, kolonia, pow. Łuck. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny.„Parafia w Kozinie, początkowo kościół murowany z 1738 r. był filią parafii w Ptyczy. Od 1832 roku był zabrany na cerkiew prawosławną i odzyskany dopiero w 1937 roku. Do parafii na pewno należało miasteczko Kozin. Kościół zniszczony przez Ukraińców w 1943 roku”. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). Kościół filialny parafii w Ptyczy, niegdyś wraz z konwentem oo. Dominikanów (1738-1832), znajdował się w Kozinie. Pierwszy - drewniany, wzniesiony został w 1738 r. przez Kajetana Tarnowskiego. Syn jego Jan, ufundował w roku 1776 kościół murowany, który w 1832 r. został skonfiskowany, a w 1838 zamieniony na cerkiew prawosławną. Odzyskany w 1937 r. Obecnie w ruinie. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).
35. Krupiec, wieś, pow. Dubno. W 1943 roku upowcy zniszczyli doszczętnie drewniany kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z 1770 r. (Siemaszko..., s. 74). „Pierwszą świątynią był kościół drewniany obsługiwany przez oo. Misjonarzy, których zaprosił w 1724 r. Mikołaj Cetner. Występuje w aktach synodu łuckiego w 1726 r. Wskutek starości zawalił się. Został odbudowany w 1770 r. przez proboszcza Jana Olszewskiego, również z drewna pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. W 1822 r. generał Igelstrom, były ambasador rosyjski w Warszawie, uległy swojej pobożnej żonie, pod tym samym wezwaniem wystawił z cegły w stylu empirowym nową świątynię (obok dotychczasowej), którą w 1866 r. rząd rosyjski zamienił na cerkiew. W posiadaniu prawosławnych po dzień dzisiejszy. Parafia utworzona została w 1927 r. z części parafii radziwiłłowskiej. Kościół drewniany z 1770 r. został zniszczony przez UPA w 1943 r. Obecnie z kościoła nic się nie zachowało. Na jego miejscu na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. została wybudowana nowa murowana cerkiew prawosławna.”  (za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
36. Kupowalce, wieś, pow. Horochów. 16 lipca 1943 roku: „Widziałem jak Ukraińcy plądrowali i rabowali wszystko, co było w zabudowaniach, słyszałem krzyki i wołania o ratunek mordowanych Polaków. Widziałem jak czesali zboże i mordowali wyciąganych z niego niedobitków. A gdy już zakończyli polowanie na ludzi i zrabowali co się dało, zaczęli palić Kupowalce. Wysadzili w powietrze szkołę i kościół. Spalone zostały całe Kupowalce i część Szerokiej.” (Relacja Czesława Sawickiego, urodzonego 24.04.1923 roku w Kupowalcach, gmina Brany, pow. Horochów, woj. wołyńskie, spisana w czerwcu 2000 roku, uzupełniona, poprawiona i autoryzowana w dniu 8 lipca 2003 roku, zamieszczona w II części książki Krzysztofa Gilewicza „Krzyż Wołynia”. (http://wolyn.org/index.php/wolyn-wola-o-prawde/868-uciekaem-wprost-przed-siebie.html )  
37. Litowież (Litowiż), wieś, pow. Włodzimierz Wołyński. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny. „Parafia Świętego Michała Archanioła w Litowiżu, erygowana w 1614 roku. pow. Włodzimierz Wołyński. Kościół zniszczony przez Ukraińców w 1943 roku, ostatecznie rozebrany po 1945 roku.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). „Pierwszy kościół, drewniany, został wzniesiony w 1614 r. staraniem księcia Janusza Ostrogskiego - kasztelana krakowskiego. Uległ zniszczeniu podmyty przez prądy rzeki Bug. Nowy, również drewniany, wybudowała w 1701 r. księżna Katarzyna Radziwiłłowa. W połowie XIX w. popadł on w ruinę. W 1864 r. rozpoczęto budowę murowanej świątyni, której budowę przerwał rząd carski. Dokończył w latach 1877-1878 miejscowy proboszcz - ks. Franiszek Czarkowski. W 1943 r. miały miejsce na terenie parafii mordy na Polakach dokonywane przez nacjonalistów ukraińskich. Wtedy też został zdewastowany i ograbiony kościół. Całkowicie zniszczony po 1945 r. przez miejscowe władze.”  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
38. Ludwipol, wieś, pow, Kostopol. W kwietniu 1943 roku, po wyparciu Niemców przez partyzantów sowieckich Ukraińcy spalili kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Jezusowego.  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa, drewniany. Został wybudowany w 1923 r. ze składek wiernych przez ks. proboszcza Leonarda Samonenkę. Parafia została utworzona w 1921 r. W 1938 r. liczyła 2538 wiernych, z których większość została zamordowana przez UPA w 1943 r. Wtedy też banderowcy spalili kościół. Obecnie z kościoła nic się nie zachowało. Na jego miejscu stoi szpital dla dzieci, zbudowany z drewna rozebranego kościoła w Lewaczach. Zmieniona została nazwa miejscowości na Sosnowoje. Cmentarz parafialny rzymskokatolicki znajduje się poza miejscowością. Jest zarośnięty i zdewastowany. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
39. Łanowce, miasteczko, pow. Krzemieniec. 4 lutego 1944 roku upowcy  wrzucili granaty i wdarli się do kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP, gdzie schowały się 3 rodziny polskie, liczące 12 osób. Zamordowali 11 osób: Leontynę Wadas i jej dzieci: Tadeusza, Helenę, Stanisławę, Danutę, Anielę oraz Ryszarda Andrzeja, który był chrześniakiem marszałka Edwarda Rydza Śmigłego (jej mąż służył w legionach razem ze Śmigłym). Ponadto zamordowali dwa starsze małżeństwa. Ciała ofiar wrzucili do pobliskiej głębokiej studni. Kościół ograbili z rzeczy kościelnych, zrabowali mienie pomordowanych, po czym kościół podpalili. Z empirowego kościoła z 1857 roku, zbudowanego przez marszałka Teodora Jełowickiego, uczestnika powstania styczniowego, pozostały tylko mury zewnętrzne, które miejscowi Ukraińcy rozebrali w 1954 roku. W kościele ocalał mąż Leontyny Wadas, który nie zauważony stał za otwartym skrzydłem drzwi. Przez tydzień ukrywał się u Ukraińca, potem ruszył pieszo do Krzemieńca i po 8 kilometrach został złapany przez upowców i zamordowany. Jego ciało bez ubrania zostało porzucone na cmentarzu, gdzie po kilku dniach pochowali go miejscowi Ukraińcy. Po zbrodni w kościele miejscowe Ukrainki chodziły w sukienkach zamordowanej Wadasowej (Siemaszko..., s. 440 – 441, 484). „Parafia Wniebowzięcia Matki Bożej w Łanowcach, erygowana w początkach XIX wieku, kościół murowany od 1857 roku. Kościół spalony przez Ukraińców w lutym 1944 roku, ostatecznie rozebrany całkowicie po 1945 roku.”  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
40. Ławrów, wieś, pow. Łuck. W październiku 1943 roku Ukraińcy spalili murowaną empirową kaplicę z 1816 roku. (Siemaszko..., s. 600). „Kościół parafialny zastępowała empirowa murowana kaplica z 1816 r. Kaplica została spalona przez banderowców w październiku 1943 r. Wcześniej z rąk UPA zginęła bliżej nie znana liczba parafian.” (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).  
41. Łobaczówka, wieś, pow. Horochów. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
42. Łysin, wieś, pow. Dubno. W lipcu 1943 roku UPA zniszczyła kościół pw. Przemienienia Pańskiego z 1800 roku. „Pierwszy kościół drewniany, ufundowany został przez Adama Drewnowskiego w 1777 r. Nowy - murowany w stylu empirowym powstał w 1800 r. W kościele tym znajdował się cudowny obraz Pana Jezusa - szkoły włoskiej, dar generała Wincentego Szeptyckiego. Obraz ten pochodził z galerii książąt d’Este. W kościele tym było również kilka pięknych ornatów i kap ze słuckich pasów i drogich materiałów. Doroczny odpust 6 sierpnia cieszył się olbrzymią ilością pielgrzymów. Kościół został zniszczony przez UPA w lipcu 1943. Prawdopodobnie wtedy zniszczeniu uległ również cudowny obraz Pana Jezusa. Po 1945 r. spalony, obrabowany i zdewastowany przez banderowców kościół (mury) nadal niszczał. Miejscowe władze sowieckie opłaciły ludność prawosławną i ta rozebrała mury. W latach siedemdziesiątych zostały wycięte drzewa otaczające kościół.
Kaplice: w Ilpibokach - drewniana, wybudowana w 1777 r. przez Strzelnickiego, właściciela Ilpiboków, odnowiona w 1807 r. przez Adama Wolańskiego i druga na cmentarzu w Łysinie. Obecnie nie istnieją.” (za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101 ).
43. Małe Hołoby, wieś, pow. Kamień Koszyrski: „Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego - drewniany. Zbudowany został ze składek wiernych w latach 1926-1930. Został zniszczony w 1943 roku przez UPA. Ostatnim proboszczem był ks. Józef Szostak, zginął zamordowany przez UPA razem z większością parafian 05.07.1943 r.” (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).
„Miejscowość Nabrzuska do XIX w. była parafią i posiadała świątynię rzymskokatolicką, z 1727 r., fundacji Doroty Rzeczyckiej, jednak jej los jest nam nie znany.”  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101). Wieś Nabrzuska należała do parafii Małe Hołoby pow. Kamień Koszyrski.  
44. Maszów, wieś, pow. Luboml. Kościół parafialny pw. św. Trójcy w mieście powiatowym Luboml posiadał filialną kaplicę we wsi Maszów. W 1943 r. większość parafian została zamordowana przez UPA, część uciekła za Bug lub została ekspatriowana w 1944 r. Wtedy też zostały sprofanowane i zniszczone kaplice w Maszowie i Horodnie.  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=209&catid=25&Itemid=101 ).
45. Myszakówka, wieś, pow. Kostopol. W kwietniu 1943 roku, po pacyfikacji wsi przez Niemców w lutym, Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny pw. Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel.   (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel, drewniany. Został zbudowany ze składek parafian w 1925 r. przez ks. Felicjana Sobolewskiego - proboszcza koreckiego. W czasie II wojny światowej (luty 1943 r.) parafia była pacyfikowana przez Niemców i policję ukraińską - część wiernych zginęła, wsie zostały spalone. W kwietniu 1943 r. dzieło zniszczenia dopełniła UPA, mordując ocalałych parafian i paląc zabudowania Polaków. Wtedy też spalono kościół.(Za:  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
46. Niesuchoiże, miasteczko, pow. Kowel. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
47. Nieświcz, wieś, pow. Łuck. Pod koniec stycznia 1944 roku upowcy wypalili wnętrze murowanego barokowego kościoła pw. Macieja Apostoła postawionego w latach 1612 – 1618. Pod koniec września 1943 roku podczas nabożeństwa wieczornego na zgromadzonych Polaków napadli Ukraińcy. Polacy obronili się. W grudniu 1943 roku grupa upowców przez kilka dni szturmowała kościół. Polacy bronili się, bez żywności i wody. Jeden z obrońców został spuszczony po sznurze z murów kościoła po pomoc. Uratowała ich samoobrona z Antonówki w ostatniej chwili, upowcy słomą podpalili już drzwi kościoła (Siemaszko..., s. 545 – 546).  „Kościół parafialny murowany pw. św. Macieja Apostoła. Został wybudowany i uposażony w latach 1612-1618 dzięki staraniom Macieja Stępkowskiego, cześnika wołyńskiego. W 1944 r. banderowcy sprofanowali i zdewastowali świątynię a następnie podpalili. Wnętrze kościoła zostało całkowicie wypalone. Zostały tylko fundamenty. Obecnie na tym miejscu znajduje się metalowy krzyż, postawiony w 1995 r.”   (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
48. Niewirków, wieś, pow. Równe: „Kościół pw. św. Trójcy, niegdyś oo. Dominikanów (1698-1832). Pierwszy, drewniany, zbudował w 1698 r. Mikołaj Rokszycki - podczaszy trocki. Nowy, murowany, w stylu klasycystycznym został zbudowany w 1807 r. staraniem Jana Steckiego - chorążego koronnego i Barbary Olizarowej z d. Rajewska. Odnowiony w 1927 r. ze składek parafian i przez ks. Stanisława Jadczaka - miejscowego proboszcza.  W kościele tym znajdował się łaska mi słynący obraz Matki Boskiej Bolesnej (po wojnie obraz ten został przez braci Antoniego i Mariana Fiłończuków przewieziony do Polski). W1943 r. kościół i plebania były miejscem polskiej samoobrony przed napadami UPA. Kościół jest zdewastowany i w ruinie.”  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101
49. Nowe Gniezno, osada, pow. Horochów. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli kościół parafialny. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
50. Noworodczyce, wieś, pow. Zdołbunów. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli murowany kościół parafialny pw. Świętego Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii Panny. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). „Kościół parafialny pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii Panny, murowany. Został zbudowany ze składek wiernych w 1924 r. pod administracją ks. Teofila Adamczuka - miejscowego proboszcza. Kościół został zdewastowany i całkowicie zniszczony przez banderowców w 1943 lub 1944 r. Na jego miejscu znajduje się obecnie śmietnik. W budynku plebanii mieszka osoba prywatna. Naprzeciw plebanii była kaplica, po której również nie ma śladu. Prawdopodobnie została całkowicie zniszczona przez upowców w tym samym czasie co i kościół. Cmentarz parafialny jest zdewastowany i zarośnięty. Brak nagrobków kamiennych. Obecnie jest centralną częścią cmentarza prawosławnego. Przy miejscowej cerkwi w dzwonnicy wisi dzwon z następującym tekstem:
NA PAMIĄTKĘ 10-LECIA WSKRZESZENIA POLSKI KU
CZCI PIERWSZEGO
MARSZAŁKA POLSKI
JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO
„JÓZEF’’
R. P. 1931

ODLEWNIA DZWONÓW L. FELCZYŃSKIEGO I SKI W PRZEMYŚLU.
Ponadto na dzwonie odlane są podobizny św. Józefa z Dzieciątkiem i Józefa Piłsudskiego. Dzwon ten był wcześniej przy kościele katolickim w Noworodczycach.  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
Nowy Zahorów, wieś, pow. Horochów – patrz: Zahorów Nowy.   
51. Okopy, wieś, pow. Sarny. W styczniu 1944 roku Ukraińcy po napadzie na ludność polską spalili kościół parafialny pw. Świętego Jana Chrzciciela.  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).  Kościół drewniany na kamiennych fundamentach wybudował w 1934 r. z ofiar wiernych i przy pomocy Nadleśnictwa Państwowego w Karpiłówce ks. Brunon Wyrobisz. Pierwszym i zarazem ostatnim proboszczem (od 29 sierpnia 1939 r., do 7 grudnia 1943 r.) był o. Ludwik Wrodarczyk (OMI), zamordowany w niezwykle okrutny sposób przez banderowców 7 grudnia 1943 r. Wtedy też został ograbiony z naczyń i szat liturgicznych kościół. Dokonali tego pobratymcy z Karpiłówki. Z ich upowskich rąk zginęło 40 osób. Spłonęły wszystkie zabudowania Polaków, a mienie rozgrabiono. W styczniu 1944 r. banderowcy spalili kościół. Ocalał jedynie obraz, uratowany przez Franciszkę Koźmińską. W 1992 r. przekazała go Zgromadzeniu Misjonarzy Oblatów Najświętszej i Niepokalanej Marii Panny. Obecnie obraz znajduje się w Kurii Prowincjonalnej Zgromadzenia w Poznaniu. (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
52. Opalin, wieś, pow. Luboml. W 1943 roku UPA zniszczyła drewniany kościół parafialny pw. Świętego Antoniego Padewskiego (Siemaszko..., s. 502). Pierwszy kościół - murowany pw. św. Katarzyny, został wybudowany w połowie XVII w. przez Łukasza z Bnina Opalińskiego - starostę hrubieszowskiego. W 1868 r. rząd carski dokonał konfiskaty tej świątyni, a następnie ją zburzył. Nowy kościół, drewniany, został wybudowany w 1926 r. ze składek wiernych. Kaplica drewniana w Wólce Uhruskiej, wzniesiona przez Antoninę Sterpińską. Zarówno kościół, jak i kaplica zostały zdewastowane i zniszczone przez UPA. Ocalał jedynie jeden dzwon z kościoła i znajduje się obecnie w niedalekiej cerkwi we wsi Równo. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).
53. Ostrówki, wieś, pow. Luboml. 8 września 1943 roku, w święto Narodzenia NMP Ukraińcy ze wsi Równe spalili drewniany kościół pw. św. Andrzeja Apostoła z 1838 roku wraz z wystrojem wnętrza i paramentami. W tej wsi 30 sierpnia 1943 roku sotnie UPA i Ukraińcy z okolicznych wsi (mężczyźni i kobiety) dokonali ludobójczej rzezi ponad 520 osób cywilnej ludności polskiej. „Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Ostrówkach, erygowana w 1765 roku.  pow. Luboml.  Kościół spalony przez Ukraińców dnia 8 IX 1943 roku.”  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
54. Pełcza, wieś, pow. Dubno. W 1943 roku UPA zniszczyła kościół parafialny pw. Najświętszej Marii Panny Częstochowskiej (Siemaszko..., s. 111).  Kościół pw. Najświętszej Marii Panny Częstochowskiej został wzniesiony w 1932 r. przez parafian. Zniszczony przez UPA w 1943 r., część parafian wymordowana. Obecnie po kościele nie ma śladu. Na jego miejscu rosną warzywa, jest ogród. Cmentarz parafialny zdewastowany, i zarośnięty, znajduje się w centrum wioski, na pagórku. Zachowały się zaledwie dwa krzyże żelazne i jedna płyta nagrobna.”  (za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
55. Perełysianka, kolonia, pow. Kostopol. W kwietniu 1943 roku Ukraińcy spalili drewnianą kaplicę. „Kaplica rzymskokatolicka będąca filią parafii w Derażnem, zbudowana na działce podarowanej przez Pawła Dawidowicza w latach 1934-1939 przez mieszkańców kolonii: Perełysianka, Marianówka, Zaramiena, Maszkopol, Wereczówka, Debryca Mała i Duża, Smolijów, Balarka oraz folwarków Rusieckiego i Rogalińskiej. W budowie tej pomocy udzieliły władze powiatu kostopolskiego i Kuria Biskupia w Łucku. Kaplicę spalili Ukraińcy w kwietniu 1943r.” (http://wolyn.republika.pl/opisy/perelysianka-03.html ).
56. Poczajów, wieś, pow. Krzemieniec: „Kościół parafialny zastępowała kaplica publiczna pw. Imienia Marii, wybudowana w latach trzydziestych XX w. Parafia erygowana w 1928 r. W 1938 r. liczyła 865 wiernych, którzy w 1943 r. razem z proboszczem uciekli przed rzeziami banderowców do Podkamienia, gdzie 12.03.1943 r. zostali w okrutny sposób wymordowani. Ostatnim proboszczem był ks. Stanisław Fijałkowski, zamordowany 12.03.1944 r. przez UPA. Kaplica została zdewastowana i zburzona przez UPA w 1944 r. Na jej miejscu znajduje się przedszkole. Nie ma śladów po cmentarzu parafialnym.
57. Poddębce, wieś, pow. Łuck. Kościół parafialny zastępowała drewniana kaplica, wybudowana w 1937 r. W 1943 r. banderowcy dokonali na terenie parafii masowych mordów Polaków. Wtedy też spalili kaplicę (wrzesień – październik 1943 r.).  (za:  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=209&catid=25&Itemid=101 ).
58. Podłużne, wieś, pow. Kostopol. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli empirową kaplicę murowaną z 1825 roku fundacji Michała ks. Radziwiłła.(Siemaszko..., s. 241).
59. Poryck, miasteczko, pow. Włodzimierz Wołyński. 11 lipca 1943 roku: „Ukraińcy zamordowali w kościele około 500 osób i kościół spalili. Obecnie ani kościół, ani miasteczko nie istnieją, a to, co pozostało przyłączono do Pawłówka i nazwano Pawliwka.”  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). Pierwszy, drewniany zbudował Andrzej Zahorowski, podsędek łucki. Murowany ufundował w latach 1759-1774 Michał i Konstancja z Wielkowskich Czaccy. Przed rokokowym wielkim ołtarzem z cennym obrazem Matki Boskiej z XVII w. w wiecznej lampie wisiało serce Tadeusza Czackiego (zm. w 1816 r.), zrabowane w 1920 r. przez bolszewików, a w podziemiach był jego grobowiec. 11 lipca 1943 roku oddział UPA Kurenia Zawidowskiego wymordował Polaków w liczbie około 500 osób, zgromadzonych na Mszy św. Ks. B. Szawłowski został ciężko ranny, a kościół podpalony i częściowo uszkodzony. Po wojnie władze radzieckie rozebrały kościół do fundamentów. (Za:  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
60. Przewały, wieś, pow. Włodzimierz Wołyński. 29 sierpnia (lub później) 1943 roku upowcy wymordowali w kościele ponad 50 Polaków. Jeden z Ukraińców nadział na widły polskie dziecko i podniósł w górę krzycząc: „dywyś, polski oroł!” Kościół pw. Wniebowzięcia NMP z 1734 roku zniszczyli i spalili (Siemaszko..., s. 879). „Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Przewałach, erygowana w 1464 roku pow. Luboml  Atak Ukraińców na wiernych zgromadzonych w kościele w sierpniu 1943 roku i mord 80 osób w czasie nabożeństwa, a następnie spalenie kościoła.”  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). „Pierwszy, drewniany, został ufundowany i wyposażony w 1464 r. przez Hurkę, dobroczyńcę ziemi chełmskiej i właściciela Przewał oraz przez Romana ze Stoczka, właściciela Dolska (1474 r.).  Nowy kościół, z drewna modrzewiowego, został wybudowany w 1734 r. staraniem Ignacego Sadowskiego - starosty słonimskiego , dziedzica Przewał. Kościół został zdewastowany i sprofanowany, a następnie spalony w 1943 r. przez nacjonalistów ukraińskich. Podobny los spotkał kaplice: w Dolsku i na cmentarzu. Nie wiemy, co się stało z wizerunkiem łaskami słynącego obrazu NMP. (prawdopodobnie spłonął).” (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).
61. Ptycza, wieś, pow. Dubno. W  sierpniu 1943 roku upowcy spalili zabytkowy (z 1787 roku) drewniany kościół parafialny pw. Świętej Trójcy. „Wraz z kościołem spłonęły księgi metrykalne z kilku wieków z których wynikało, że miejscowi Ukraińcy figurowali w nich dawniej jako Polacy” (Siemaszko..., s. 112). Kościół pw. św. Trójcy, drewniany ufundował w 1632 r. książę Władysław Lubomirski. Po powrocie z wyprawy wojennej Władysław Dominik Lubomirski pan Ostroga i Zasławia dnia 2 października 1642 r. uposażył kościół i administratora parafii ptyckiej dziesięciną z łanów ptyczeńskich oraz wsi w Białogródce. Nową świątynię drewnianą wzniósł w 1787 r. ks. Maciej Lebl, proboszcz miejscowy. Została ona zniszczona w 1943 r. przez UPA.  Leząca na terenie parafii kaplica w Onyszkowcach, zbudowana w 1936 r., została spalona przez UPA w lecie 1943 r. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).
62. Radów, kolonia, pow. Krzemieniec. W 1944 roku UPA zniszczyła kościół pw. św. Ignacego Loyoli z 1926 r. (Siemaszko..., s. 94).  Kościół pw. św. Ignacego Loyoli został zbudowany w 1926 r., na miejscu dawnej kaplicy, ze składek wiernych. Parafia utworzona została w 1925 r. Kościół został zniszczony przez UPA w 1944 r. Ostatnim proboszczem był ks. Michał Grodzicki, zamordowany przez UPA w 1946 r. Z kościoła nic się nie zachowało, jedynie po 1945 r. wykopano dzwony, które teraz wiszą w miejscowej cerkwi. Obok na cmentarzu parafialnym, zarośniętym i zdewastowanym, zachowało się kilka grobowców bez płyt i kilka kamiennych (połamanych) krzyży.”  (za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
63. Reginówka, kolonia, pow. Kostopol. W 1943 roku czy też po 1943 r. został zniszczony kościół drewniany z 1929 r. postawiony przez małżonków Leona i Emilię z Sienkiewiczów Kobyłeckich (Siemaszko..., s. 213).  
„Parafia w Reginówce, kościół drewniany wzniesiony w 1929 roku, przy stacji kolejowej Mokwin. Kościół zniszczony przez Ukraińców po 1943 roku.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
64. Rudnia Potasznia (Potasznia), wieś, pow. Kostopol. W 1943 roku Ukraińcy zniszczyli murowany kościół parafialny. „Dzwony kościoła rzymskokatolickiego w Potaszni zostały zatopione w studni koło plebani” (Siemaszko..., s. 277). „Parafia Świętego Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii Panny w Potaszni.  Kościół zniszczony prze Ukraińców w 1943 roku i ostatecznie rozebrany po 1945 roku.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
65. Sielec, wieś, pow. Włodzimierz Wołyński. W 1943 roku upowcy zniszczyli barokowy kościół z 1668 roku. Znajdowały się w nim obrazy Świętej Trójcy, Matki Boskiej i św. Józefa pędzla Berty Czackiej (Siemaszko..., s. 867).
66. Sienkiewiczówka, osada, pow. Łuck. W lipcu 1943 roku Ukraińcy spalili drewniany kościół z 1933 r., aptekę, stację kolejową, młyn i część polskich domów (Siemaszko..., s. 547). „Kościół parafialny zastępowała duża drewniana kaplica, wybudowana w 1933 r. staraniem parafian, w dużym procencie Czechów, i ks. proboszcza Stanisława Dobrzańskiego. W 1943 r. na terenie parafii miały miejsce okrutne zbrodnie na Polakach dokonane przez banderowców, którzy w lipcu spalili kaplicę. Zdewastowali i ograbili również kaplicę murowaną w Nowosiółkach. Została ona całkowicie zniszczona po 1945 r.”  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
67. Skurcze, wieś, pow. Łuck. 15 stycznia 1944 roku Ukraińcy spalili murowany empirowy kościół pw. Wniebowzięcia NMP z 1803 roku z fundacji Zagórskiego i plebanię (Siemaszko..., s. 548). „Pierwszy kościół, pw. Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela, murowany, z cegły, ufundował i wyposażył w 1609 r. Jan Charlęski - podkomorzy łucki. Ostatnim proboszczem był ks. Stanisław Grzesiak, zamordowany przez banderowców 16 stycznia 1944 r. w kościele w Porycku, w czasie ewakuacji parafian przed zbliżającym się frontem. Był to już drugi kapłan (poprzednio Bolesław Szawłowski), który zginął w tym kościele z rąk UPA.
Kościół i plebania zostały również spalone przez UPA w dniu 15 stycznia 1944 r., gdy oddział polskiej samoobrony i parafianie opuszczali wioskę. Wtedy też prawdopodobnie została zniszczona kaplica w Watynie. Obecnie zachowały się jedynie resztki murów ze zniszczonego kościoła. Cmentarz parafialny został całkowicie zdewastowany i zniszczony, zarośnięty jest chwastami, krzewami i drzewami.” (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
68. Sokól, miasteczko, pow. Łuck. W lipcu 1943 roku Ukraińcy napadli na kościół i zamordowali kilku wiernych. Murowany kościół pw. Najświętszej Marii Panny Wspomożenia Wiernych z r. 1909 został ograbiony i podpalony (Siemaszko..., s. 614). „Pierwszy, drewniany, pod wezwaniem Wniebowstąpienia NMP został zbudowany około 1616 r. przez Magdalenę Jakacką, właścicielkę Sokola. W 1784 r. ks. Łukasz Wierzbicki, miejscowy proboszcz zaczął budować nowy kościół drewniany własnym sumptem i przy pomocy Ignacego Jełowickiego - kapitana zawideckiego, właściciela Sokola, w 1791 r. dokończył budowę. Kościół ten spłonął 15 lipca 1903 r. Nowy, murowany pod wezwaniem NMP Wspomożenia Wiernych, został zbudowany w latach 1908-1909 ze składek wiernych. W 1916 r. splądrowany i uszkodzony. Ponownie odbudowany w latach dwudziestych XX w. W. 1938 r. parafia liczyła 1960 wiernych, którzy zginęli w ok. 90% z rąk UPA w 1943 r. W lipcu 1943 r. wnętrze kościoła zostało okradzione i zdewastowane przez UPA. Obecnie kościół jest w ruinie i jest restaurowany od roku 1994. Wcześniej służył jako skład (magazyn) zboża, obok pomieszczenie (szopa) przeznaczono dla owiec. Ostatnim proboszczem był ks. Jan Kotwicki, zginął zamordowany przez UPA 11.07.1943 r. Obecnie na terenie byłej szkoły w Gaju Starym, w dawnej strzelnicy, znajduje się zbiorowa mogiła ok. 1000 wiernych, Polaków z parafii Sokół. Deszcze wypłukują kości ludzkie, które zostały w 1943 r. ledwie przysypane cienką warstwą ziemi. W 1992 r. byli parafianie ustawili na tej mogile krzyż drewniany, którym opiekują się okoliczni mieszkańcy – Ukraińcy.”  (za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101). „Parafia Najświętszej Marii Panny Wspomożenia Wiernych w Sokólu, erygowana w 1616 roku. Kościół zniszczony w 1943 roku i pozostawał w ruinie. W 1994 roku rozpoczęto odbudowę.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
69. Stara Huta, wieś, pow. Kostopol: „Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, drewniany. Został wybudowany przez parafian w 1935 r. Kościół został zbezczeszczony i częściowo zniszczony w 1944 r. przez nacjonalistów ukraińskich, ludność częściowo została wymordowana przez UPA w 1943 r.” (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
70. Staryki, wieś, pow, Sany. We wsi była kaplica drewniana z 1934 r. pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny (Matki Boskiej Siewnej) w Starykach. Wybudowana przez proboszcza B. Wyrobisza, została spalona 29 maja 1943 r. przez UPA.  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).  
71. Stawki, wieś, pow. Włodzimierz Wołyński. W 1943 roku we wsi UPA spaliła drewnianą kaplicę pełniącą funkcję kościoła parafialnego (Siemaszko..., s. 885). Parafia Stawki powstała w 1927 r. z podziału parafii Przewały. W sierpniu 1943 roku Ukraińcy spalili kościół parafialny.  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
72. Stepań, miasteczko, pow. Kostopol. 20 - 21 kwietnia 1943 roku UPA zniszczyła przy pomocy materiałów wybuchowych empirowy kościół pw. św. Michała Archanioła postawiony w latach 1803 – 1806 kosztem hr. Stanisława Worcela. (Siemaszko..., s. 300). Pierwszy kościół, drewniany, ufundował i hojnie uposażył w 1614 r. książę Janusz Ostrogski - kasztelan krakowski. Dotację wsparł w 1753 r. książę Janusz Sanguszko. Nowy kościół, murowany, w stylu empirowym na planie prostokąta wybudował w latach 1803-1806 Stanisław Grzegorz Warcell. W 1943 r. na terenie parafii banderowcy zamordowali wielu Polaków. Zniszczyli też kościół parafialny, który w 1944 r. został całkowicie rozebrany. Zachował się jedynie zdewastowany cmentarz parafialny. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).
73. Stęzarzyce, wieś, pow. Włodzimierz Wołyński. W lipcu 1943 roku Ukraińcy spalili kościół parafialny „Kościół parafialny, drewniany, został zbudowany przez parafian w 1931 r.  W okresie tzw. „czerwonych nocy” z rąk banderowców zginęło ok. 200 Polaków z tej parafii. Zdewastowany i zniszczony został również przez nich kościół (lipiec 1943 r.)”.  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).  
74. Swojczów, wieś, pow. Włodzimierz Wołyński. 31 sierpnia 1943 roku, po wymordowaniu około 100 Polaków upowcy zniszczyli przy pomocy dynamitu kościół parafialny pw. Narodzenia NMP z 1787 roku. W ko,ściele znajdował się słynący cudami obraz Matki Boskiej Swojczowskiej. Po dwóch nieudanych próbach wysadzenia kościoła w powietrze jedna z Ukrainek powiedziała, żeby wynieść z kościoła obraz. Został on wyniesiony i porzucony, a potem, po trzecim zaminowaniu udało się Ukraińcom kościół zburzyć (Siemaszko..., s. 937). „Pierwszy kościół, drewniany, został wybudowany w latach 1606-1607 staraniem Ewy z Malina Łahodowskiej - kasztelanowej wołyńskiej, właścicielki Swojczowa. Nowy kościół, murowany, został wybudowany w 1787 r. przez Feliksa Czackiego - podczaszego królewskiego. Restaurowany był w 1927 r. ze składek parafian przez ks. Witolda Kurowskiego - miejscowego proboszcza. W kościele znajdował się łaskami słynący, pochodzący z XVII w. cudowny obraz Matki Boskiej (Matka Boska Swojczowska-Preczystaja). Ostatnim proboszczem był ks. Franciszek Jaworski. W lipcu i sierpniu 1943 r. banderowcy z kurenia świnarzyńskiego przeprowadzili krwawe rzezie Polaków na terenie parafii. Tylko 11 lipca w czasie nabożeństwa zostało zamordowanych kilkuset Polaków w kościele i obok. Miesiąc później upowiec Gołębiowski przy pomocy min wysadził ograbiony kościół w powietrze. Ocalał wcześniej zabrany cudowny obraz, który został umieszczony przez prawosławnych w miejscowej cerkwi. W maju 1944 r. ks. Stanisław Kobyłecki z Włodzimierza udał się z parafianami swojczowskimi i włodzimierskimi do Swojczowa, obraz odzyskał i przywiózł do kościoła farnego we Włodzimierzu. Pod koniec sierpnia 1944 r. obraz został przewieziony do Świdra pod Warszawą i oddany pod opiekę Sióstr Terezjanek. Dziś Matka Boska Swojczowską - Wielka Pani Wołynia - znajduje się w kościele pw. św. Wincentego a Paulo w Otwocku.” (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).  
75. Szack, wieś, pow. Luboml. 15 listopada 1943 roku, podczas napadu na ludność polską UPA  spaliła drewnianą kaplicę, która pełniła funkcję kościoła parafialnego (Siemaszko..., s. 528).  Parafia Szack została utworzona w 1938 roku z podziału parafii lubomelskiej.
76. Szumbar, wieś, pow. Krzemieniec. 30 lipca 1943 roku: „Ukraińcy nie mogąc się dostać do zamkniętego kościoła, ułożyli przy drzwiach wejściowych stos słomy i drzewa i podpalili. Gdy drzwi się wypaliły, weszli do wnętrza, rozbili okna dla przewiewu, na środek kościoła zwalili wszystkie ławki, konfesjonały i ołtarze i podpalili. Po pożarze dachy kościoła zostały rozebrane i wykorzystane na pokrycie dachów domów ukraińskich. Pozostałości murów, łącznie z fundamentami – cegły i granit – także zostały rozebrane. Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa z 1905 r. przestał istnieć. Podobny los spotkał grobowce znajdujące się na terenie kościelnym, w tym rodziny Ledóchowskich: zostały zburzone, trumny wyrzucone, cegła po cegle rozebrane. Stare lipy dookoła kościoła zostały wyrąbane.” (Siemaszko..., s. 424). „Parafia Serca Jezusowego w Szumbarze, erygowana w 1724 roku. W okresie 1727 - 1832 istniał tam klasztor oo. Trynitarzy. Kościół spalony przez Ukraińców w 1943 roku.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). Kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Jezusa. W latach 1727-1832 klasztor Trynitarzy. Pierwszy kościół, drewniany w stylu barokowym, został wybudowany w 1724 r. przez Franciszkę z Horobowskich Błędowską. Kościół ten został rozebrany, w jego miejsce wystawiono ze składek parafian nowy, murowany w 1905 r. W 1943 r. kościół i kaplica we wsi Zahajce Wielkie  zostały spalone przez UPA, a ludność w większości wymordowana.  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
77. Targowica, miasteczko, pow. Dubno. W 1943 roku Ukraińcy zdewastowali i częściowo zniszczyli postawiony w 1675 r. kościół murowany pw. Matki Bożej Różańcowej, a w późniejszym czasie rozebrała go miejscowa ludność (Siemaszko..., s. 68).  „Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej. Dawniej klasztor oo. Dominikanów (1676-1832). Kościół z cegły wzniesiony został w 1675 r. przez Stanisława Kazimierza Bieniewskiego, wojewodę czernihowskiego, który również ufundował klasztor, zajęty w 1832 r. przez rząd carski i zamieniony na cerkiew prawosławną w 1871 r. W1923 r. odzyskany ponownie przez katolików. Uległ zdewastowaniu i częściowemu zniszczeniu przez UPA w 1943 r. Obecnie po kościele nie ma śladu. Zdewastowany i częściowo zniszczony przez banderowców, następnie całkowicie rozebrany przez miejscową ludność (po 1945 r.) Obok miejsca, gdzie znajdował się, stoi przychodnia medyczna. Na miejscu plebanii wybudowany nowy dom mieszkalny.” (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
78. Tesłuhów, wieś, pow. Dubno. W 1943 roku UPA zniszczyła drewniany kościół pw. Objawienia NMP z Lourdes z 1928 roku. (Siemaszko..., s. 105). „Kościół p. w. Objawienia Najświętszej Marii Panny z Lourdes, drewniany, wzniesiony w 1928 r. przez Czesławę Jankowską z domu Bereżecka. Poświęcony 20.07.1928 przez bpa Adolfa Szelążka. Kościół został zniszczony przez UPA w 1943 r.  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101),  
„Parafia Matki Bożej z Lourdes w Tesłuchowie. Kościół zniszczony przez Ukraińców w 1943 roku.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
79. Tomaszgród, miasteczko, pow. Sarny. W 1943 roku podczas walk polskiej samoobrony z UPA został zniszczony kościół parafialny pw. Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika. „Kościół został zniszczony w czasie walk w 1943 roku. Obecnie od 1992 r. funkcjonuje kaplica.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
80. Torczyn, miasteczko, pow. Łuck. Na początku 1944 roku UPA spaliła drewniany kościół pw. Świętej Trójcy i św. Jana Chrzciciela z 1778 roku, wraz z plebanią (Siemaszko..., s. 644). „Pierwszy kościół, drewniany został ufundowany w 1540 r. przez bpa łuckiego Jerzego Chwalczewskiego i w 1548 r. dodatkowo uposażony w pola i łąki przez króla Zygmunta I Starego oraz w 1607 r. przez bp. Marcina Szyszkowskiego. W 1778 r. bp Feliks Turski wybudował nowy kościół, drewniany, obok ruin poprzedniego, który w latach późniejszych był przerabiany i przebudowywany. Kościół został spalony razem z plebanią przez UPA na początku 1944 r. Obecnie na terenie, gdzie stał kościół, znajduje się ogród warzywny, zaś na terenie cmentarza parafialnego, całkowicie zniszczonego i zrównanego z ziemią, zasadzono drzewa i założono park. Na jego miejscu rozpoczęto budowę kaplicy murowanej z funduszy m. in. p. T. Dąbrowskiego z Kanady. Wybudowano nowy kościół drewniany. Oraz plebanię.
Kaplica w Okorsku Wielkim - drewniana, zniszczona w bliżej nie znanych okolicznościach. (prawdopodobnie przez UPA).  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ). Inni: Tarczyn, pow. Łuck. W Wigilię 1943 roku, w  czasie pasterki (odprawianej bez księdza, który już wyjechał) nacjonaliści ukraińscy zaryglowali z zewnątrz drzwi kościoła, polali go benzyną i podpalili – wszyscy zgromadzeni zginęli. (Lucyna Kulińska: Ludobójstwo OUN-UPA na Kresach Południowo-Wschodnich, nr 4.  Seria pod redakcją Witolda Listowskiego. Kędzierzyn-Koźle 2012).  
81. Ulbarów, wieś, pow. Dubno. „Kaplica w Ulbarowie drewniana, wzniesiona w 1929 r. przez Jana Hiblera i Annę Żyhową, spalona przez UPA w 1943 r. „ (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101 ).
82. Werbeń,wieś, pow. Horochów. Kaplica zniszczona przez UPA prawdopodobnie w sierpniu 1943 roku w czasie mordu na ludności polskiej. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).

83. Wiśniowiec Nowy, miasteczko, pow. Krzemieniec. W nocy z 8 na 9 lutego 1944 roku w banderowcy po wymordowaniu zgromadzonej ludności polskiej  obrabowali i spalili murowany kościół pw. Świętego Michała Archanioła. Świątynię wraz z klasztorem ufundował ks. Jeremi Michał Wiśniowiecki w 1645 r. W 1655 r. zarówno miejscowa ludność polska, jak też zakonnicy wymordowani zostali w sposób okrutny przez zbuntowaną miejscową ludność prawosławną i kozaków. W1672 r. na Wiśniowiec napadły oddziały tureckie, które zrabowały i spaliły kościół i zamek wraz z broniącymi się w ich murach mnichami i okolicznymi mieszkańcami. W 1720 r. na fundamentach zrujnowanego kościoła rozpoczęto budowę nowej świątyni.  Prace wykończeniowe trwały do 1740 r., kiedy to kościół, oddany w opiekę św. Michałowi Archaniołowi, konsekrował biskup łucki Franciszek Antoni Kobielski. Nadszedł jednak rok 1832, kasata zakonu i konfiskata ich dóbr. Kościół zamieniony został na cerkiew prawosławną. W 1863 r., na skutek zaprószenia ognia przez żonę popa, spłonął dach nad kościołem i klasztorem. Rzeźbione ławy, obrazy i inne przedmioty kultu zostały wprawdzie wyniesione na zewnątrz, ale pozbawione opieki stopniowo niszczały. Złodzieje wtargnęli do podziemnych krypt, pozdzierali z trumien cenne obicia, a z nieboszczyków ich szaty, obcinając pierścienie wraz z palcami u rąk. Po odzyskaniu wolności przez Polskę miejscowa ludność katolicka spontanicznie przejęła kościół, który formalnie został zrewindykowany w 1921. W 1931 r. bp Adolf P. Szelążek zaprosił Karmelitów Bosych do objęcia z powrotem klasztoru. Prowadzili oni z zapałem restaurację świątyni, którą przerwała kolejna wojna. Klasztor karmelitański stał się miejscem tragicznych wydarzeń w lutym 1944 roku. Po wycofaniu się z Wiśniowca oddziałów węgierskich, 7 lutego nacjonaliści ukraińscy wymordowali 47 Polaków, którzy broniąc się nie wytrzymali ataku. Zginęli wówczas o. Kamil Gleczman i br. Cyprian Lasoń. W nocy z 8 na 9 lutego nacjonaliści obrabowali klasztor i kościół. Do kościoła napastnicy nawieźli słomy i podpalili go. Rektorem kościoła był o. Kamil Sylwester od św. Eliasza Gleczman, zamordowany przez banderowców w lutym 1944 r. Z kościoła nic nie zachowało się. Na jego miejscu jest obecnie ścieżka asfaltowa. Kościół został wysadzony w powietrze na początku lat sześćdziesiątych XX w. Zachowało się ogrodzenie wokół kościoła i klasztoru Karmelitów z piękną bramą wejściową.” (za:  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=209&catid=25&Itemid=101 ).
84. Wiśniowiec Stary, wieś, pow. Krzemieniec. Pod koniec lutego 1944 roku banderowcy spalili kościół pw. Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika razem z 200 osobami ludności polskiej. „Kościół parafialny murowany, został wybudowany w 1756 r. staraniem Jana Karola Mniszcha i jego małżonki Katarzyny z Zamojskich. Odbudowany w 1811 r. W kościele tym znajdował się wielki obraz św. Antoniego. Pod koniec lutego 1944 roku nacjonaliści ukraińscy nawieźli słomy do kościoła, zamknęli w nim wielu Polaków i kościół podpalili. Kto nie zginął od ognia, udusił się od czadu i dymu. Gdy 1 marca 1944 r. do Wiśniowca wkroczyli partyzanci radzieccy, do kościoła dostała się z nimi Maria Stemplowska, poszukująca zwłok męża i dzieci. Zobaczyła tam mnóstwo ludzi poduszonych i spalonych, w sumie około 200 osób. Po latach wypalony kościół popada w coraz większy ruinę. Na dachu kościoła rosną drzewa, sklepienie ulega coraz większemu zniszczeniu, brak okien, odarte tynki, stare i świeże ślady pozostawione przez wandali, chór się wali. Na ścianie zewnętrznej prezbiterium zachował się naturalnej wielkości drewniany krucyfiks. W środku, w prezbiterium, widoczny jest fresk przedstawiający Trójcę Świętą.” (za:  http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=209&catid=25&Itemid=101 ).  
85. Włodzimierzec, miasteczko, pow. Sarny. W sierpniu 1943 roku UPA napadła na Polaków, którzy schronili się w empirowym kościele pw. św. Józefa z 1827 roku. Polacy odparli ataki. Upowcy usiłowali wysadzić go w powietrze za pomocą min. Wybuch zwalił mur na ołtarz, zginęły dwie kolatorki kościoła: Anna hr. Krasicka, w podeszłym wieku, i jej córka hr. Prądzyńska. Po wybuchu napastnicy uciekli (Siemaszko..., s. 806).   
86. Wojtkowicze, wieś, pow. Stolin woj. poleskie. W 1943 roku Ukraińcy spalili kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP. „Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Wojtkowiczach, Parafia leżała na terenie gminy Berezów pow. Stolin woj. Poleskie. W 1943 roku kościół został spalony przez Ukraińców.”  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). „Kościół drewniany został wzniesiony w latach 1926-30 staraniem parafian i żołnierzy KOP-u. Plac pod budowę kościoła ofiarował i wsparł znacznym funduszem Adam Osiński z Ustrzyk Dolnych. Kościół został spalony przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 r.” (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
87. Woronczyn, kolonia, pow. Horochów. 25 czerwca 1943 roku podczas napadu na ludność polską UPA zamordowała w kościele 40 osób, a następnie spaliła kościół.  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
88. Woronczyn, wieś, pow. Horochów. W sierpniu 1943 roku UPA zniszczyła kościół z ok. 1820 roku. „Kaplicę murowaną wystawił napoleoński generał i poeta Ludwik Kropiński około 1820 r. Kaplica należała do parafii kisielińskiej. Pod koniec II wojny światowej została zniszczona przez UPA.”  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  

89. Wyrka, wieś, pow. Kostopol. 18 lipca 1943 roku, podczas rzezi ludności polskiej Ukraińcy spalili kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego. Inni: W dniach 16-17 lipca 1943 r. w Wyrce, Ukraińcy spalili 130 budynków należących do Polaków oraz drewniany kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego wybudowany w 1934 r.
90. Wyszogródek, miasteczko, pow. Krzemieniec. W lipcu 1943 roku UPA zamordowała 150 Polaków zgromadzonych w kościele, głównie uchodźców z okolicy, w tym ks. proboszcza Konstantego Turżańskiego, lat 44, a barokowy kościół sprzed 1726 roku wysadzili materiałami wybuchowymi. „W 1760 r. staraniem Wojciecha Ryszczewskiego świątynię przebudowano w stylu barokowym, w którym znajdowało się kilka portretów rodziny fundatora. W wielkim ołtarzu był zawieszony obraz Zesłania Ducha Świętego. W 1891 r. rząd carski zajął świątynię i przekazał cerkwi prawosławnej. Odzyskana została w 1935 r. W 1941 r. proboszczem był ks. Konstanty Turzański, zamordowany przez UPA w lipcu 1943 r.  Po zamordowaniu proboszcza banderowcy częściowo uszkodzili kościół (część wysadzili w powietrze). Po wojnie w kościele mieściła się „brygada traktorowa”. Parkowały tam i były remontowane traktory i maszyny rolnicze. Później był tu skład. Kościół zburzono w 1964 r., w czasie budowy obok niego szkoły. Z cegły z kościoła wybudowano dom kultury i szkołę. Obecnie z kościoła nie zachowało się nic.  Również cmentarz parafialny został zrujnowany. Spychaczem zgarnięto wszystkie płyty i nagrobki w jedno miejsce, doszczętnie je niszcząc i wykorzystując do celów budowlanych. Teren wyrównano i zasadzono drzewa – park.  (za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).
91. Zabłoćce, wieś, pow. Włodzimierz Wołyński. 11 lipca 1943 roku w kościele parafialnym (parafia erygowana w 1774 roku) pw. Świętej Trójcy: „Ukraińcy w czasie nabożeństwa zamordowali 70 osób i kościół zniszczyli.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ). Kościół parafialny pw. Trójcy Świętej. Kościół murowany, w stylu barokowym, został wybudowany „Bogu na chwałę” w latach 1760-1773 przez Michała Gurowskiego. W 1840 r. zamknięty przez władze rosyjskie. Ponownie odzyskany w 1920 r. i z ofiar wiernych w 1921 r. odrestaurowany pod administracją ks. Antoniego Staniszewskiego - miejscowego proboszcza. Ostatnim proboszczem był ks. Józef Aleksandrowicz, zginął 11 lipca 1943 r. zamordowany przez banderowców przy ołtarzu w kościele razem z wieloma wiernymi. Kościół ograbiony i zdewastowany, został również zniszczony w bliżej nie znanych okolicznościach.  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  

92. Zahorów Nowy, wieś, pow. Horochów. W 1943 roku UPA zniszczyła murowany barokowy kościół pw. Narodzenia NMP (Siemaszko..., s. 146). „Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Nowym Zahorowie, erygowana w 1576 roku, od 1839 roku cerkiew prawosławna, ponownie w 1921 roku. Kościół zniszczony przez Ukraińców w 1943 roku. Obecnie ruiny mają być odbudowane na cerkiew prawosławną.” (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
93. Złoczówka, wieś, pow. Dubno. Pod koniec lipca 1943 roku Ukraińcy obrabowali kościół pw. Najświętszej Marii Panny z 1865 roku, zniszczyli jego wnętrze i przy użyciu materiałów wybuchowych poważnie uszkodzili mury kościoła (Siemaszko..., s. 60). „Parafia Wniebowzięcia Matki Boskiej w Złoczówce, erygowana w 1609 roku. Kościół zniszczony przez Ukraińców w 1943 roku.”  (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
94. Ziemlica, majątek, pow. Włodzimierz Wołyński. 26 lub 27 sierpnia 1943 roku upowcy spalili drewnianą kaplicę z 1848 roku razem z dworem z tego samego okresu oraz zamordowali 3 Polaków, w tym właściciela majątku i jego siostrę (Siemaszko..., s. 854).   
95. Zofiówka, wieś, pow. Łuck. 1 lipca 1943 roku Ukraińcy spalili kościół parafialny pw. Świętej Zofii i Matki Boskiej Dobrej Rady. (http://ziemlak.republika.pl/diecezja/diecezja.html#Włodzimierski ).
   Losy innych kościołów rzymskokatolickich na Wołyniu:
1. Binduga, wieś, pow. Luboml: „Kościół parafialny - murowany pw. św. Mikołaja. Do 1921 r. był kościołem filialnym parafii lubomelskiej. Zbudowany w 1774 r. przez Kazimierza Wydżgę, przebudowany w 1845 r. Po wysiedleniu części parafian przez NKWD w 1940 r. kościół został zdewastowany i zniszczony po 1945 r.”   
2. Deraźne, wieś, pow. Kostopol: „Kościół parafialny pw. Trójcy Świętej i św. Marii Magdaleny. Pierwszy kościół, drewniany został wzniesiony w 1615 r. przez księcia Janusza Ostrogskiego - kasztelana krakowskiego. W 1753 r. nową świątynię ufundował i wyposażył: Karol Niemierzyc z żoną Antoniną z Jełowickich. W 1804 r. staraniem Tadeusza Podhorodeńskiego została wybudowana nowa, murowana świątynia w stylu empirowym. Ostatnim proboszczem był ks. Michał Dąbrowski, na skutek donosu nacjonalistów ukraińskich rozstrzelany przez Niemców 1.7.04.1942 r. w lesie pod Kostopolem. Obecnie w kościele ograbionym i częściowo przebudowanym urządzone jest kino i klub.
3. Dubno, miasto, woj. wołyńskie: „Kościół oo. Bernardynów pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Wzniesiony został przez księcia Janusza Ostrogskiego około 1610-1620 r. Zajęty przez rząd rosyjski i w 1855 r przekształcony w świątynię prawosławną. Odzyskany w 1921 r., odreastaurowany i przekazany razem z budynkami klasztornymi pod siedzibę Papieskiego Seminarium Duchownego (1931 r.) Jest to trzynawowy budynek wczesnobarokowy z wieżą. W prezbiterium znajdowały się freski z połowy XVII w. (prawdopodobnie pędzla Żebrowskiego). Z tego też okresu pochodziły malowidła na ścianie prezbiterium. W 1979 r. w kościele mieścił się zakład wyrobów artystycznych. Obecnie dawny kościół bernardyński znowu został zamieniony na cerkiew prawosławną. Użytkuje go miejscowa parafia Ukraińskiego Autokefalnego Kościoła Prawosławnego. Częściowo został przeprowadzony remont. Zrobiono m.in. nowe pokrycie dachu z blachy ocynkowanej.” (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
4. Dubno, miasto, woj. wołyńskie: „Barokowy kościół ss. Karmelitanek pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii Panny ufundowany został w 1630 r. przez Anastazję Czarnecką. Klasztor ufundowany został przed 1688 r. przez księżnę Teofilę Lubomirską z domu Zasławska - dziedziczkę Dubna. Rosyjski urząd gubernialny zajął kościół i przekazał prawosławnym w 1890 r. Odzyskane w 1922 r., klasztor i kościół przekazane zostały zgromadzeniu Sióstr Opatrzności Bożej. Dnia 17 października 1940 r. władze sowieckie zamknęły kościół klasztorny i zamieniły go na magazyn i ślusarnię. Na terenie klasztoru został urządzony szpital, w którym nadal pracowały siostry zakonne. W czerwcu 1941 r. Niemcy opanowali i zajęli szpital, który w listopadzie tegoż roku zamienili na więzienie dla jeńców sowieckich. Obecnie w dawnym klasztorze i kościele znowu mieści się szpital. Budynek zachował swój ciekawy wygląd z ładną barokową fasadą i kolumnadą.
Na terenie Dubna znajdował się również kościół garnizonowy pw. św. Jana Kantego. Został zniszczony prawdopodobnie po 1945 r. w nieznanych okolicznościach.” (za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
5. Kowel, miasto, woj. wołyńskie: „Pierwszy kościół parafialny pw. św. Anny, drewniany, został wzniesiony ok. 1591 r. Po zniszczeniu odbudował go w 1710 r. Leszczyński - wojewoda wołyński. Po pożarze w 1854 r. parafianie razem z proboszczem, ks. Michałem Boratyńskim wybudowali nową, również drewnianą, świątynię. Kościół ten przetrwał wojnę i został zniszczony po 1945 r. przez władze miejscowe. W latach 1924-1931 na placu otrzymanym od magistratu wzniesiony został nowy, murowany, największy kościół w diecezji łuckiej pw. św. Stanisława Bpa Męcz. Wybuch wojny przeszkodził w zakończeniu budowy świątyni, jej wewnętrznym wykończeniu. W 1939 r. koszt budowy kościoła oceniono na ok. 2 mln zł. Swój wkład w jego budowę mieli parafianie, kolejarze kowelscy i przede wszystkim Polonia amerykańska. W 1944 r. w wyniku działań wojennych, kościół został częściowo uszkodzony. Całkowicie rozebrany po 1945 r. przez miejscowe władze.
Do 1939 r czynny był również kościół garnizonowy pw. św. Wojciecha. Został zniszczony po 1945 r. przez miejscowe władze.”  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
6. Luboml, miasto, woj. wołyńskie: „Kościół parafialny pw. św. Trójcy, murowany, w stylu gotyckim ufundował w 1412 r. król Władysław Jagiełło. Kościół ten był wielokrotnie niszczony przez pożary i przebudowywany. Na początku XVII w. otrzymał barokowy wygląd. W 1912 r. został odnowiony ze składek wiernych. W 1943 r. większość parafian została zamordowana przez UPA, część uciekła za Bug lub została ekspatriowana w 1944 r. Po 1945 r. władze sowieckie zdewastowały kościół, niszcząc jego wyposażenie i cmentarz parafialny. W świątyni urządzono magazyn soli. W latach 1971-1974 pod nadzorem pracowni konserwatorskiej we Lwowie prowadzone były prace restauracyjne. Wtedy też rozgrabiono i sprofanowano groby w podziemiach kościoła, rozebrano kruchtę i kaplicę przy ścianie północnej, postawioną na jubileusz 500-lecia świątyni, zdjęto blachę miedzianą, zastępując ją metalową (żelazną), zrobiono betonowe sklepienie, wymieniono w części okna. Następnie w kościele urządzono tartak, później próbowano przerobić na halę sportową. W 1985 r. blachę zerwał wiatr, w roku następnym runęła sygnaturka. Po 1990 r. kościół ponownie pokryto blachą, mając w planach uczynienie zeń muzeum. Świątynia została zwrócona wiernym (kilkadziesiąt osób) 3.04.1992 r.  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
7. Maciejów, osiedle, pow. Kowel: „Kościół parafialny pw. św. Stanisława Bpa Męcz. i św. Anny. Świątynia została zbudowana z cegły w drugiej połowie XVI w. przez Stanisława Maciejewskiego z Chodla - kasztelana sandomierskiego. Po najeździe szwedzkim Atanazy z Miączyna i Maciejowa Miączyński - wojewoda wołyński wzniósł nową świątynię i ją hojnie uposażył. W 1870 r. rząd carski zamienił kościół na cerkiew prawosławną. Odzyskany został w 1920 r. Obecnie kościół znajduje się w ruinie. Zmieniona została również nazwa miejscowości na Łukiw. Część ludności zginęła z rąk UPA w 1943 r., część uciekła za Bug bądź została przymusowo ekspatriowana w 1944 r.
W Maciejowie był również drugi kościół pw. św. Michała Archanioła, wybudowany w 1701 r. przez Atanazego Miączyńskiego. W poł. XIX w. został zamknięty przez rząd rosyjski i zamieniony na cerkiew prawosławną.”  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).   
8. Międzrzec Korecki, miasteczko, pow. Równe. Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego (dawniej oo. Pijarów). Pierwszy kościół, drewniany zbudowany w XVI w. przez Konstantego Ostrogskiego - wojewodę kijowskiego, spłonął w 1694 r. Nowy, murowany, wybudowany został w latach 1702-1725 staraniem księcia Dominika Jerzego Lubomirskiego i przez niego wyposażony. Po wielkim pożarze w 1809 r. (spłonął dach) renowacją zajął się w 1857 r. Jan Stecki - chorąży koronny. Po kasacie klasztoru w 1853 r., kościół został zamieniony na parafialny. Kolegium Pijarów zostało przekształcone na początku XIX w. przez Tadeusza Czackiego na gimnazjum (zamknięte przez rząd carski w 1832 r.). Ostatnim administratorem był ks. Jan Pająk; dziekan, jego staraniem oraz hr. Adama Steckiego i Wandy Jasińskiej pod koniec lat dwudziestych kościół został odrestaurowany. Obecnie kościół jest zdewastowany, bez dachu, w ruinie. (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).   
9. Mizocz, osiedle, pow. Dubno: „Kościół parafialny pw. św. Jana Nepomucena. Kościół murowany, w stylu empirowym, został wybudowany w 1759 r., staraniem generała Krzysztofa Dunin-Karwickiego.  Latem 1943 roku był tu ośrodek samoobrony polskiej, liczący około 30 uzbrojonych ludzi, który w sierpniu tegoż roku został rozbity przez UPA. Zostało zamordowanych wówczas ponad 100 osób narodowości polskiej. Budynek kościelny ocalał. Przedzielony jest stropem na 2 piętra: na dole znajduje się biblioteka, na górze - sala kinowa. Budynek jest zagrzybiony; dach wymaga remontu. Tynki wewnętrzne i zewnętrzne są zniszczone. Brak wyposażenia kościelnego, brak parkanu. Obok kościoła stoi budynek plebanii zamieniony na dom pioniera. Obecnie znajduje się w nim „dom ucznia i młodzieży”. Także wymaga remontu.” (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).  
10. Młynów, wieś, pow. Dubno: „Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - murowany. Zbudowany został przez hrabiego Janusza Chodkiewicza w roku 1786 wg projektu nadwornego architekta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, E. Szriegiera (1727-1783). W czasie I wojny światowej został zrujnowany i splądrowany. Odrestaurowany w 1921 r. przez ks. proboszcza Telesfora Perehudę. W ścianach kościoła znajdowały się epitafia generała hr. Aleksandra Chodkiewicza (zm. w 1838 r.), Mieczysława hr. Chodkiewicza (zm. w 1851 r.) i innych członków rodziny. Kościół posiadał rokokowe ołtarze. W podziemiach pochowano obok Chodkiewiczów zamordowane w 1919 r. przez bolszewików Julię hrabinę z Ledóchowskich Chodkiewiczową i jej córkę Zofię. Obecnie z kościoła nie zachowało się nic. Na początku lat sześćdziesiątych został rozebrany. Na placu kościelnym wybudowano kino. Pod klombem, według relacji starszego mieszkańca Młynowa, znajdują się zamurowane krypty. Gołym okiem widoczne są miejsca zapadania się ziemi i asfaltu. Klomb swymi rozmiarami i kształtem dziwnie odpowiada wymiarom nie istniejącego kościoła.
W Małych Dorohostajach był ufundowany na początku XVII wieku przez Jana Sapiehę i jego żonę Konstancję z Herbutów kościół oo. karmelitów. Został on wzniesiony w 1679 r. na miejscu dawnego zboru ariańskiego. Po kasacie w 1832 roku został przerobiony na cerkiew. W czasie wojny ta cerkiew uległa zniszczeniu, pozostały nagie mury bez sklepienia. Obecnie ślady po tym kościele są niewidoczne.
W Koblinie, 8 km na południe od Młynowa, znajdował się kościół modrzewiowy z 1570 roku.”  
(za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
11. Pulemiec, wieś, pow. Luboml: „Parafia została utworzona w 1937 r. Jej pierwszym administratorem był ks. Jan Kozakiewicz, który rozpoczął budowę kościoła murowanego. W 1938 r. parafia liczyła 867 wiernych, którzy w większości zostali zamordowani przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 r., a nieliczni uciekli za Bug. Wtedy też zniszczona została kaplica drewniana w Piszczu - wybudowana przez rodzinę Gutowskich. Kościół został prawdopodobnie zniszczony po 1945 r. przez miejscowe władze.”  (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
12. Rokitno, miasteczko, pow. Sarny: „Kościół parafialny pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus. W latach 1925-1926 staraniem parafian i ks. Stanisława Fijałkowskiego wybudowany został drewniany kościółek. W latach 1931-1936 dobudowano murowane nawy boczne, zmieniono front i tył kościoła. Urządzono też jego wnętrze. Wykonano 6 ołtarzy: ołtarz wielki z wizerunkiem Jezusa Ukrzyżowanego (rzeźba), boczne - Matki Boskiej Ostrobramskiej, św. Teresy od Dzieciątka Jezus, św. Antoniego, św. Józefa i św. Franciszka z Asyżu (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).
13. We wsi Rymacze pow. Luboml: „Kościół parafialny pw. św. Izydora Oracza, murowany, został wzniesiony w latach 1931-1933 przez parafian i ks. proboszcza Stanisława Brajczewskiego. Z kościoła ocalały: obraz św. Izydora, chorągwie, ambona, ornaty (obecnie w parafii Pławanice) naczynia liturgiczne (w Chełmie). Po 1945 r. kościół był użytkowany jako klub, sala taneczna, młyn i magazyn pasz. Od kilku lat jest restaurowany (wymieniono okna, drzwi, dach) ze składek parafian i funduszy Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” (http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=199&catid=25&Itemid=101 ).
14. Szelwów, wieś, pow. Horochów: „Kościół pw. św. Michała Archanioła został zbudowany w 1765 r. przez Michała Gurowskiego. Był filią kościoła parafialnego w Koniuchach. W miejscu dotychczasowego kościoła stanęła w 1931 r. nowa świątynia o konstrukcji pruskiej (z drzewa i cegły), zbudowana staraniem parafian i proboszcza, ks. Gracjana Rudnickiego. Kościół obecnie nie istnieje (zniszczony po 1944 r.)  (Za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
15. Warkowicze, miasteczko, pow. Dubno: „Kościół niegdyś (Bernardynów) pw. św. Franciszka z Asyżu, z cegły, zbudowany został w roku 1729 przez Jakuba Ledóchowskiego i jego żonę Marię z domu Szaszewska. W 1832 r. został zamknięty przez rząd carski i w 1836 r. zamieniony na cerkiew prawosławną. W 1923 roku odzyskany i w 1924 r. odrestaurowany pod opieką ks. Konrada Moszkowskiego, miejscowego proboszcza. W głównym ołtarzu znajdował się cudowny obraz Najświętszej Marii Panny. Jego losy po 1943 r. nie są nam znane. Obecnie murowany kościół pobernardyński kolejny raz został zamieniony na cerkiew prawosławną. Dobudowano 7 kopuł z innego materiału. Widoczny jest zarys prezbiterium. Przebudowa świątyni trwa.
http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101
16. Wiszenki, wieś, pow. Łuck: „Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Pierwszy drewniany, zbudowany w 1639 r. i uposażony przez Aleksandrę, panią na Sokólu 1. voto Zahorowska, 2. voto Jełowicka, 3. voto Szklińską, konsekrował bp Andrzej Gębicki. W czasie najazdu Tatarów i Szwedów dotacja całkowicie ustała, a kościół chylił się ku upadkowi. Stanisław Maniecki -właściciel Wiszenek, kościół odnowił i wznowił dotację W 1771 r. po spaleniu kościół drewniany został częściowo w 1847 roku odbudowany, w latach 1858-1859 całkowicie odrestaurowany przez bpa Kacpra Borowskiego i wiernych. Pomimo częściowego zawalenia się dachu i stropu zachowały się jeszcze ołtarze - główny i cztery boczne, parami analogiczne, przyścienne, płaskie, pokryte niegdyś dość bogatym ornamentem roślinnym i typowym dla regencji i rokoka - mieszanina wczesnych i późnych elementów dekoracyjnych z XVIII wieku. W nastawie ołtarza głównego znajdowały się resztki zniszczonego obrazu Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z XVIII wieku. Wiszeński kościół położony był wśród dawnych łąk, częściowo przejętych pod zabudowę kołchozu, na lekko odcinającym się wzniesieniu, w wieńcu starych lip. Na cmentarzu przykościelnym znajdowało się dawniej kilka murowanych i kamiennych nagrobków z żeliwnymi krzyżami. Po 1945 r. służył jako kołchozowe pomieszczenie gospodarcze, zlewnia mleka. Ocalał jako jeden z trzech drewnianych kościołów i kaplic na terenie diecezji łuckiej (Zabłocie, Bielin), został przeniesiony i odrestaurowany w Kowlu. Poświęcenia dokonał arcybiskup Marian Jaworski 12.10.1996 roku.” (za: http://www.wolhynia.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=228&catid=2&Itemid=101).  
 Opracował: Stanisław Żurek

Template Design © Joomla Templates | GavickPro. All rights reserved.