Dzisiaj jest: 28 Marzec 2024        Imieniny: Aniela, Sykstus, Joanna

Deprecated: Required parameter $module follows optional parameter $dimensions in /home/bartexpo/public_html/ksiBTX/libraries/xef/utility.php on line 223
Moje Kresy – Anna  Muszczyńska cz.8 -ostatnia

Moje Kresy – Anna Muszczyńska cz.8 -ostatnia

W kilka dni później w niedzielę 20 lutego 1944 roku do Firlejowa zjechała liczna grupa niemieckiego wojska w granatowych mundurach, podjechali pod ukraińską cerkiew Zesłania Ducha Świętego. Wyprowadzili ludzi pod…

Readmore..

Wstyd mi za postawy moich ziomków, którzy powinni być sumieniem  narodu ukraińskiego.

Wstyd mi za postawy moich ziomków, którzy powinni być sumieniem narodu ukraińskiego.

/Elementarz "Bandera i ja" również tłumaczony na jęz. polski Miało być inaczej , jak zapowiadali Hołownia i Tusk, a jest jeszcze gorzej. W programie nauczania historii przygotowanym obecnie przez MEN,…

Readmore..

Plakaty upamiętniające ofiary ukraińskiego  ludobójstwa

Plakaty upamiętniające ofiary ukraińskiego ludobójstwa

Fundacja Wołyń Pamiętamy po raz kolejny przed 11 lipca w 2024 roku organizuje akcję wyklejania miejscowości plakatami upamiętniającymi Ofiary ukraińskiego ludobójstwa na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej w latach 1939-1947.W…

Readmore..

ALEKSANDER SZUMAŃSKI  POLSKI POETA ZE LWOWA

ALEKSANDER SZUMAŃSKI POLSKI POETA ZE LWOWA

Autorzy Zbigniew Ringer,Jacek Trznadel, Bożena Rafalska "Lwowskie Spotkiania","Kurier Codzienny", Chicago, 'Radio Pomost" Arizona, "Wiadomości Polnijne" Johannesburg. WIERSZE PATRIOTYCZNE, MIŁOSNE, SATYRYCZNE, RELIGIJNE, , REFLEKSYJNE, BALLADY, TEKSTY PIOSENEK, STROFY O TEMATYCE LWOWSKIEJ…

Readmore..

Antypolska manifestacja w Lublinie – czytanie poezji  Tarasa Szewczenki

Antypolska manifestacja w Lublinie – czytanie poezji Tarasa Szewczenki

/ Członek Zarządu Fundacji Niepodległości Jan Fedirko Prezes Towarzystwa Ukraińskiego w Lublinie dr. Grzegorz Kuprianowicz oraz Andrij Saweneć sekretarz TU w dniu 9 marca 2024 r po raz kolejny zorganizowali…

Readmore..

Zmarł prof. Andrzej Lisowski urodzony w Lacku Wysokim na Grodzieńszczyźnie, żołnierz Armii Krajowej Okręgu Nowogródek.

Zmarł prof. Andrzej Lisowski urodzony w Lacku Wysokim na Grodzieńszczyźnie, żołnierz Armii Krajowej Okręgu Nowogródek.

/ Profesor Andrzej Lisowski, zdjęcie ze zbiorów syna Andrzeja Lisowskiego" Zmarł prof. Andrzej Lisowski urodzony w Lacku Wysokim na Grodzieńszczyźnie, żołnierz Armii Krajowej Okręgu Nowogródek, wybitny znawca górnictwa, wielki patriota.…

Readmore..

„Zbrodnia (wołyńska)  nie obciąża państwa  ukraińskiego!    Skandaliczna wypowiedź Kowala:”

„Zbrodnia (wołyńska) nie obciąża państwa ukraińskiego! Skandaliczna wypowiedź Kowala:”

Paweł Kowal, szef sejmowej komisji spraw zagranicznych w rozmowie z Interią powiedział, że: „zbrodnia (wołyńska) nie obciąża państwa ukraińskiego” i „państwo ukraińskie nie ma za wiele z rzezią wołyńską, bo…

Readmore..

MOJE ŻYCIE NIELEGALNE

MOJE ŻYCIE NIELEGALNE

Tytuł książki: "Moje życie nielegalne": Autor recenzji: Mirosław Szyłak-Szydłowski (2008-03-07) O księdzu Tadeuszu Isakowiczu-Zaleskim było ostatnimi czasy bardzo głośno ze względu na lustracyjne piekiełko, które zgotowali nam rządzący. Kuria bardzo…

Readmore..

Wierząc naiwnie, że pojednanie między narodami da się  zbudować na kłamstwie  i przemilczeniu

Wierząc naiwnie, że pojednanie między narodami da się zbudować na kłamstwie i przemilczeniu

Posłowie PiS zapowiadają wniosek o odwołanie Pawła Kowala z funkcji szefa sejmowej komisji spraw zagranicznych w związku z wypowiedzią nt. rzezi wołyńskiej –informuje dziennikarz Dorzeczy. Dlaczego tak późno. Paweł Kowal…

Readmore..

Pod wieżami Włodzimierza.  Ukraińcy 1943 – 1944

Pod wieżami Włodzimierza. Ukraińcy 1943 – 1944

Praca literacka i fotograficzna przy książce trwała kilka lat. Fotografie ze zbiorów bohaterów świadectw i ich rodzin pochodzą z całego XX wieku. Fotografie współczesne to efekt ponad czterdziestu podróży Autora…

Readmore..

230. rocznica Insurekcji  (powstania) kościuszkowskiego.

230. rocznica Insurekcji (powstania) kościuszkowskiego.

/ Autorstwa Franciszek Smuglewicz - www.mnp.art.pl, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=297290 Tadeusz Kościuszko, najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji kościuszkowskiej, generał lejtnant wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów, generał major komenderujący w…

Readmore..

Setki tysięcy rodzin polskich wywożonych w czterech masowych deportacjach:  10 lutego, 13 kwietnia i 20 czerwca 1940 roku  oraz 21 czerwca 1941 roku na syberyjska tajgę i stepy Kazachstanu

Setki tysięcy rodzin polskich wywożonych w czterech masowych deportacjach: 10 lutego, 13 kwietnia i 20 czerwca 1940 roku oraz 21 czerwca 1941 roku na syberyjska tajgę i stepy Kazachstanu

W XVII wieku Andrzej Potocki, hetman polny koronny, rozbudował miasto Stanisławów i założył Akademię. Było to jak na owe czasy coś tak niezwykłego, że przejeżdżający przez Stanisławów w 1772 roku…

Readmore..

Pisarze kresowi – cz.VII - Czesław Miłosz i Litwa

/ 1- czekoladki z Wilna

Inspiracje do napisania artykułu mogą przychodzić niespodziewanie i z różnych stron. Tym razem było to piękne pudełko pysznych czekoladek, które dostałam w prezencie.
Wprawdzie niezapomniany Forrest Gump takie dał porównanie  : „Życie jest jak pudełko czekoladek, nigdy nie wiesz, na co trafisz...”-   to jednak ja wiedziałam od razu na co trafiłam...
Na wieczku było zdjęcie Wilna. Prawdziwe litewskie czekoladki!
 A jak Wilno to Czesław Miłosz- nie miałam wątpliwości, że właśnie o nim chcę napisać.

Wiem, Wilno i Litwa to nie tylko Miłosz.  Zwiedzając Wilno można iść śladami wielkich Polaków:  Mickiewicza, Słowackiego, Syrokomli, Kraszewskiego, Gałczyńskiego, ale ja tym razem wybrałam Czesława Miłosza.

/ 2-Czesław Miłosz

Miłosz to nasz wielki poeta, prozaik, eseista, tłumacz. Kiedyś prawie u nas nieznany, ale gdy stał się  laureatem nagrody Nobla w roku 1980 to cała Polska się nim zachwyciła. Był też laureatem  wielu innych prestiżowych nagród literackich, tłumaczono jego twórczość  na wiele  języków. Czesław Miłosz to doktor honoris causa wielu uniwersytetów w USA i w Polsce, a także  to honorowy obywatel Litwy i miasta Krakowa.
Dorobek poetycki Miłosza to siedemdziesiąt lat pracy w różnych miejscach, w różnych czasach i okolicznościach- nie będę tu analizować całości tego dorobku. Chcę zatrzymać się tylko na małym ułamku jego życia i twórczości- na tym co wiąże się z Kresami, z Litwą i z Wilnem.

Czesław Miłosz urodził się  30 czerwca 1911 roku w Szetejniach na Auksztocie, w majątku dziadków.
Był pierworodnym synem Aleksandra Miłosza i Weroniki Miłoszowej z Kunatów. Pisał o tym:
 „Dobrze jest urodzić się w małym kraju, gdzie przyroda jest ludzka, na miarę człowieka, gdzie w ciągu wieków współżyły ze sobą różne języki i różne religie. Mam na myśli Litwę, ziemię mitów i poezji“


/ 3-Mikalojus Konstantinas Čiurlionis –malarstwo z baśniowej Litwy

W innym miejscu tak poeta wspomina dzieciństwo:
W Szetejniach
„Ty byłaś mój początek i znów jestem z Tobą, tutaj gdzie nauczyłem się czterech stron świata.
Nisko za drzewami strona Rzeki, za mną i budynkami strona Lasu,
na prawo  strona Świętego Brodu,  na  lewo  Kuźni  i Promu.
Gdziekolwiek wędrowałem, po jakich kontynentach, zawsze twarzą byłem zwrócony do Rzeki.
Czując aromat i smak rozgryzionej białoczerwonej soczystości ajeru.
Słysząc stare pogańskie pieśni żeńców wracających z pola, kiedy słońce pogodnych wieczorów dogasało za pagórkami.
W zdziczałej zieleni mógłbym wskazać miejsce altany, gdzie zmuszałaś mnie, żebym stawiał pierwsze koślawe litery.” …
„Trzymałaś lejce i dwoje  nas  jechało  jednokonną  bryczką w gościnę do wielkiej wioski pod lasem.
Gałęzie jej jabłoni i grusz ugięte pod nadmiarem owoców, ganki domów, ozdobne, nad ogródkami malw i ruty.
Twoi dawni uczniowie, teraz gospodarze, podejmowali nas rozmową o urodzajach, kobiety pokazywały swoje warsztaty tkackie i deliberowałyście długo o kolorach osnowy i odetki.
Na stole wędliny, plastry miodu w glinianej misie, i piłem kwas chlebowy z blaszanej kwarty.”


/ 4-rzeka Miłosza

Tereny na których poeta się  wychował, wraz ze swą wielokulturową i tolerancyjną atmosferą, wywarły decydujący wpływ na jego twórczość,  często odwoływał się do wspomnień z dzieciństwa:
„Spójrz na niemiecką mapę sztabową z czasu pierwszej wojny:
To jest dolina Niewiaży, samo serce Litwy.
Kto nią jechał, po obu stronach widział białe dwory.
Tu oto Kałnoberże, naprzeciwko Szetejnie,
Dom, w którym się urodziłem, wyraźnie widoczny”
(Czesław Miłosz, „Rok 1911” z tomu „Kroniki”)


/ 5-dawny dworek w Szetejniach


/ 6-upamiętnienie tego miejsca

I jeszcze inne wspomnienia z krainy jego dzieciństwa:
„Urodziłem się w samym środku Litwy i miałbym większe prawo napisać „Litwo, ojczyzno moja” niż mój wielki patron Mickiewicz. W ciągu wielu lat spędzonych w Ameryce siłą mojej poezji było przywiązanie do moich prowincjonalnych korzeni w powiecie kiejdańskim. Jednakże moja rodzina już w szesnastym wieku mówiła po polsku. Do szkół chodziłem polskich.”

Okres wileński Czesława Miłosza – to okres nauki w  Gimnazjum im. Zygmunta Augusta i na Uniwersytecie Stefana Batorego. O Wilnie pisze poeta w wierszu „Rodowód” :
„Na pewno mamy wiele ze sobą wspólnego
My wszyscy, którzy rośliśmy w miastach Baroku
Nie pytając jaki król ufundował kościół
Mijany co dzień, jakie księżne mieszkały w pałacu,
Ani jak nazywali się architekci, rzeźbiarze,
Skąd przybyli i kiedy, czym stali się sławni.
 Woleliśmy grać w piłkę pod rzędem strojnych portyków,
Biegać obok wykuszów i schodów z marmuru.
Potem nam były milsze ławki w cienistych parkach
Niż nad głowami gęstwa gipsowych aniołów.
A jednak coś nam zostało: predylekcja do linii krętej,
 Wysokie spirale przeciwieństw, płomieniopodobne,
Strojenie kobiet w suto drapowane suknie,
żeby dodawać blasku tańcowi szkieletów .”

/ 7,8- „linie kręte”  w Wilnie

/ 9-Ostra Brama

 Tak, to prawda- dzieci niewiele interesują się zabytkami, które ich otaczają. To normalne, że gimnazjaliści bardziej zajęci byli piłką, niż barokiem Wilna, a studenci zachwyceni byli ławkami w parku, gdzie spotykali się na romantycznych spacerach z dziewczynami. Poeta zauważa jednak, że choć wtedy nie odbierali właściwie sztuki i architektury to jednak codzienne obcowanie z tą sztuką pozostawiło niezatarty, choć nieświadomy za młodu ślad we wrażliwości i spostrzeganiu wielu zjawisk.
Na Uniwersytecie Wileńskim Miłosz  studiował polonistykę, lecz po krótkim czasie przeniósł się na Wydział Nauk Społecznych, gdzie ukończył prawo. Będąc studentem dużo pisał w „Żagarach“, był współredaktorem tego czasopisma skupiającego środowisko młodych wileńskich katastrofistów.. Należał też do Klubu Włóczęgów, z którymi jeździł na coniedzielne wycieczki.
W 1933 ukazał się debiut książkowy Miłosza: „Poemat o czasie zastygłym”, za który autor otrzymał Nagrodę im. Filomatów przyznawaną przez ZZLP w Wilnie.
Tak wyglądały początki działalności i twórczości naszego noblisty. Potem był staż w Paryżu, praca w Warszawie, okres wojenny w Rumunii, Wilnie, Warszawie i w Goszycach pod Warszawą, następnie Nowy Jork, Waszyngton, Paryż, Maison Laffite aż w końcu wyjechał do Stanów Zjednoczonych i osiadł na stałe w Berkley gdzie otrzymał posadę profesora na Wydziale Języków i Literatur Słowiańskich University of California.
Czesław Miłosz stał się poważaną osobistością, wielkim poetą, ale nie zapomniał o swojej ojczyźnie, napisał wiersz:

„W mojej ojczyźnie, do której nie wrócę,
Jest takie leśne jezioro ogromne,
Chmury szerokie, rozdarte, cudowne
Pamiętam, kiedy wzrok za siebie rzucę.

I płytkich wód szept w jakimś mroku ciemnym,
I dno, na którym są trawy cierniste,
Mew czarnych krzyk, zachodów zimnych czerwień,
Cyranek świsty w górze porywiste.

Śpi w niebie moim to jezioro cierni.
Pochylam się i widzę tam na dnie
Blask mego życia. I to, co straszy mnie,
Jest tam, nim śmierć mój kształt na wieki spełni.”


/ 10,11,12- wody litewskie

Jednak grubo się mylił, pisząc, że nie wróci do ojczyzny. Powracał i na Litwę, i do Polski.
W 1981 poeta odwiedził Polskę i odebrał doktorat honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W roku akademickim 1981/82 wygłosił na Harvardzie cykl odczytów o współczesnej poezji.
W 1989 przyjechał powtórnie do Polski. Odtąd odwiedzał kraj coraz częściej, aż obok Berkeley jego drugim domem stał się Kraków.

Inne cytaty Czesława Miłosza o Wilnie:
„Miasto było ukochane i szczęśliwe, zawsze w czerwcowych piwoniach i późnych bzach, pnące się barokowymi wieżami ku niebu.”


/ 13,14 – wieże Wilna

 „Dla Polaka Wilno jest nadal kolebką romantyzmu, czyli najważniejszego w polskiej historii ruchu, którego znaczenie wykracza poza literaturę”

Bogaty we wspomnienia jest utwór „Dolina Issy“. Wpływ na poetę wywarły także wydarzenia historyczne, których był świadkiem: rewolucja październikowa, I i II wojna światowa. Najbardziej znane jego utwory: „Traktat moralny“, „Traktat poetycki“, „Zniewolony umysł“, „Zdobycie władzy“, „Dolina Issy“, „Ziemia Ulro“, „Historia literatury polskiej do roku 1939“, „O podróżach w czasie“,  „Spiżarnia literacka“, „Wiersze ostatnie“, „Na brzegu rzeki“, „Szukanie ojczyzny“, „Miasto bez imienia“ i inne.

Miłosz zachwycił się pewnym obrazem:
„Istnieje obraz namalowany przez wileńskiego malarza, dla mnie przejmujący. Jego autor, Ludomir Śleńdziński, był jednym z najbardziej znanych malarzy Wilna w okresie międzywojennym. Przez pewien czas nauczał rysunku w mojej szkole, następnie prowadził swoją pracownię na uniwersytecie. Był rdzennym wilnianinem i synem dynastii malarzy - malarzami byli jego ojciec i dziadek. Otóż Ślendzinski, opuszczając Wilno w roku 1945, namalował nieco baśniowy portret miasta jako feerii wież kościelnych i obłoków. Nazwał to Oratorium. Obraz jest przechowywany w galerii im. Ślendzińskich w Białymstoku. Ja osobiście nazwałbym Oratorium hymnem pochwalnym na cześć piękna architektury wileńskiej, a zarazem pieśnią żalu. I ten lament wygnańca pozostanie na zawsze w historii miasta, kiedy nikt już nie będzie pamiętać o podziale na zwycięzców i zwyciężonych.”


 /15,16 – Ludomir Śleńdziński „Oratorium”

Śleńdziński namalował jeszcze potem powtórnie obraz Oratorium, więc możemy przypuszczać, że ten temat był bardzo ważny nie tylko dla Miłosza.  
http://artyzm.com/obraz.php?id=3027
Wilno siłą rzeczy od zawsze było obecne w literaturze polskiej. Niestety Tadeusz Konwicki i Czesław Miłosz pisali o Wilnie jako ostatni.
    Miasto młodości- Cz.Miłosz
Przystojniej byłoby nie żyć. A żyć nie jest przystojnie,
Powiada ten, kto wrócił po bardzo wielu latach
Do miasta swojej młodości. Nie było nikogo
Z tych, którzy kiedyś chodzili tymi ulicami,
I teraz nic nie mieli oprócz jego oczu.
Potykając się, szedł i patrzył zamiast nich
Na światło, które kochali, na bzy, które znów kwitły.
Jego nogi, bądź co bądź, były doskonalsze
Niż nogi bez istnienia. Płuca wdychały powietrze
Jak zwykle u żywych, serce biło
Zdumiewając, że bije. W ciele teraz biegła
Ich krew, jego arterie żywiły ich tlenem.
W sobie czuł ich wątroby, trzustki i jelita.
Męskość i żeńskość, minione, w nim się spotykały,
I każdy wstyd, każdy smutek, każda miłość.
Jeżeli nam dostępne rozumienie,
Myślał, to w jednej współczującej chwili,
Kiedy co mnie od nich oddzielało, ginie,
I deszcz kropel z kiści bzu sypie się na twarz
Jego, jej i moją równocześnie.


/ 17- uśmiech poety

Dzisiaj w Szetejniach, miejscu urodzin poety powstało miejsce jego pamięci, muzeum i ośrodek spotkań.
W 1999 roku został uroczyście otwarty odnowiony Biały Spichlerz dworski (architekt Algimantas Kančas). Cz. Miłosz opowiadał, że w dzieciństwie lubił patrzeć przez okno na strychu spichlerza na oddaloną kościelną wieżę w Kiejdanach.
Na południowej stronie mansardy po rekonstrukcji pojawiło się oddzielne jednopokojowe mieszkanie. Zachowało się okno, przez które przyszły Noblista obserwował wieżę kościoła w Kiejdanach. Właśnie w tym pokoju Cz. Miłosz odpoczywał w lipcu 1999 r., kiedy po ciężkiej podróży po raz ostatni odwiedził Szetejnie.
Rezydencyjne Centrum Konferencji obecnie należy do Uniwersytetu Witolda Wielkiego, odbywają się w nim imprezy społeczności akademickiej. W centrum znajduje się ekspozycja prezentująca najważniejsze momenty życiowe i twórcze Czesława Miłosza.


/ 18- Biały Spichlerz w Szetejniach

Na koniec tych litewskich wspomnień o Czesławie Miłoszu dołączam jeszcze jedno zdjęcie z Wilna. Dostałam je od Romka Mieczkowskiego znad Wilii wraz z życzeniami świątecznymi.
Czesław Miłosz też by się ucieszył.

/ 19- Wileńskie Jajo fot.R.M.

W opracowaniu korzystałam ze stron:
http://www.milosz.pl/
http://culture.pl/pl/tworca/czeslaw-milosz
http://przewodnik-wilno.lt/wycieczka-po-wilnie/sladami-wybitnych-polakow-w-wilnie/czeslaw-milosz
http://www.kedainiutvic.lt/turystyka/pl/ciekawostki/ojczyzna-czeslawa-milosza
https://sparfianowicz.wordpress.com/z-dawnych-podrozy/rok-2011/w-strone-issy/
http://artyzm.com/obraz.php?id=3027
Wykorzystałam też nasze zdjęcia rodzinne